ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ. (Πρώτο μέρος) Σπύρος Παπουτσής

ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ (Πρώτο μέρος)

 Σπύρος Παπουτσής

 

Αρχείο Μυρτώς Δούμτση

 Πριν από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας, ακόμη και πριν από τον Μακεδονικό Αγώνα, μας πληροφορεί ο έγκριτος ιστορικός Κωνσταντίνος Βακαλόπουλος, στο βιβλίο του "ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ", ότι η Ελλάδα και η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν προχωρήσει σε συνεργασία, ώστε η σιδηροδρομική γραμμή να φθάσει μέχρι τη Φλώρινα.

Οι σκοποί και η σημασία μιας τέτοιας συμφωνίας ήταν προφανείς  και δεν χρειάζεται ειδικότερη ανάλυση το θέμα.

Αντίθετοι σ' αυτό το σοβαρό συγκοινωνιακό ζήτημα ήταν οι μπέηδες της Φλώρινας που προτιμούσαν την "προσωπική" τους ασφάλεια, αλλά και μια πόλη χωρίς επιβεβαρημένη ατμόσφαιρα από τα κάρβουνα των τρένων...

Μα το φιρμάνι του σουλτάνου ήταν ισχυρότερο από τις απόψεις των μπέηδων  κι έτσι τα έργα, με γαλλικές εταιρείες, έφτασαν το 1894 μέχρι το Αρμενοχώρι, το οποίο και έγινε ο τελευταίος σταθμός, στη "Σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Φλώρινας.

Το Μεσονήσι, τότε Λάζενι, ήταν οικισμός της κοινότητας Αρμενοχωρίου μέχρι τις 31/8/1926, οπότε έγινε ξεχωριστή κοινότητα με το ΦΕΚ 346/1926.

Το χωριό μας, πριν ονομαστεί Αρμενοχώρι, λεγόταν Αρμένορο και Άρμενορ.

Δηλαδή η μετονομασία του, ακουστικά,  δεν επέφερε κάποια  ριζική αλλαγή.

Άρα, στην αρχή, ήταν επόμενο ο ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ  να φέρει το όνομα του χωριού μας, όπως θυμούνται οι παλιοί. Γιατί, ο σταθμός προσδιορίζει την τοποθεσία και δεν αναφέρεται στη διοικητική Αρχή του νομού, όπως αποδεικνύεται από όλους τους Σ. Σ. της χώρας μας.

Κι όταν ονομάστηκε κάποια εποχή Σ.Σ.ΦΛΩΡΙΝΑ ήταν μια τυπική και καταχρηστική διοικητική πράξη για λόγους που διευκόλυναν την ενημέρωση των ταξιδιωτών.

Τα ιστορικά δεδομένα περιγράφονται στον Τύπο της εποχής, καθώς και από ιστορικούς ερευνητές, οι οποίοι, πάντα, αναφέρουν τον σταθμό, ως ΣΤΑΘΜΟ ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ.

Είναι ευνόητο ότι οι Αρμενοχωρίτες πρέπει να γνωρίζουν λεπτομερώς τις εξελίξεις, σχετικά με τον Σιδηροδρομικό Σταθμό ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ και να διαβάζουν ό,τι σχετικό έχει γραφεί:

Είναι πολλά τα καταγεγραμμένα, αλλά το Αρμενοχώρι είναι η πατρίδα μας και το ελάχιστο που οφείλουμε σ' αυτήν, είναι να γνωρίζουμε την ιστορία της.

Γιατί ο σταθμός το 1894 έφερε πολιτισμό στην περιοχή, εμπορική κίνηση και το χωριό μας είχε γίνει κέντρο στην ευρύτερη περιοχή  και εκπροσωπούσε και τη Φλώρινα, αφού όλοι οι ταξιδιώτες έρχονταν αναγκαστικά στο χωριό μας, όποιος κι αν ήταν ο προορισμός του ταξιδιού τους.

1. Ο δικός μας Γεώργιος Μόδης, Μακεδονομάχος, ανώτατος διοικητικός υπάλληλος, βουλευτής και υπουργός, στο βιβλίο του ¨Μακεδονικές ιστορίες", αναφερόμενος στο σιδηροδρομικό σταθμό της Φλώρινας το 1905, γράφει:

Ο σιδηροδρομικός σταθμός τότε βρισκόταν κάτω στο Αρμενοχώρι.

2. Οι εκλεκτοί μου φίλοι Θανάσης Βογιατζής και Δημήτρης Μεκάσης, ένθερμοι λάτρεις της ιστορίας του τόπου μας, έχουν γράψει σχετικά κείμενα, ενημερωτικά και διαφωτιστικά, όπου αναφέρεται το Αρμενοχώρι  ως πρώτος σταθμός των τρένων της Φλώρινας. Τα σχετικά τους άρθρα μπορείτε να τα βρείτε στην Ομάδα μας. Τα έχω εντάξει για να διευκολύνω τα μέλη μας και να μην ταλαιπωρούνται με αναζητήσεις.

3. Ο ιστορικός ερευνητής Αλέξανδρος Γρηγορίου, με ξεχωριστό πάθος για την ιστορία των τρένων, έχει γράψει πολλά ερευνητικά κείμενα για τις εξελίξεις των ΣΕΚ. Μαζί του έχω ανταλλάξει πολλά μηνύματα, με σκοπό να παρουσιάσει κάποια φωτογραφία, ώστε  να φαίνεται ότι ο Σ.Σ. είναι του ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ.

( Παραθέτω μέρος από την αλληλογραφία μου με τον Αλέξανδρο Γρηγορίου, καθώς και το ιστολόγιό του ... για τους ενδιαφερόμενους συγχωριανούς μας.

anistor.gr/greek/grback/ist18.htm )

Καλημέρα, αγαπητέ μου Σπύρο:1) Η εργασία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 2002 στην επιστημονική επετηρίδα "Θεσσαλονίκη" του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης.  Αναδημοσιεύθηκε το 2005. Σε μία εργασία 24 σελίδων ασφαλώς και δεν μπορείς να περιγράψεις με λεπτομέρειες τις μεταβολές των σταθμών για όλα τα δίκτυα της Μακεδονίας καθώς επίσης για τα βιομηχανικά, τα στρατιωτικά και το τροχαίο υλικό.  Γνωρίζω πολύ καλά ότι ο σταθμός που σήμερα ονομάζεται ΜΕΣΟΝΗΣΙΟ παλιότερα ονομαζόταν  ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΝ. Αλλά πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη, όχι τις προφορικές μαρτυρίες και τις ενθυμήσεις παλαιότερων αλλά τα επίσημα Βασιλικά και Προεδρικά Διατάγματα που δημοσιεύθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ).  Επομένως δεν υπάρχει καμία παραποίηση η παρερμηνεία σε αυτά που γράφω περιληπτικά  στο κείμενο. Το 1918 συστάθηκε η Κοινότητα ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ στην οποία προσαρτήθηκε ο οικισμός ΛΑΖΕΝΗ (ΦΕΚ 259/Α/29-12-1918). Ονομαζόταν επίσης και ΑΡΜΕΝΣΚΟ γιατί εξυπηρετούσε και τον οικισμό ΑΡΜΕΝΣΚΟ (ΦΕΚ 259/Α/29-12-1918). Το 1920 συστάθηκε ο οικισμός ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ και προσαρτήθηκε στην κοινότητα ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ (ΦΕΚ 244/Α/27-12-1921). Γι’ αυτό τον λόγο το ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΝ ονομαζόταν και Σιδηροδρομικός σταθμός ΦΛΩΡΙΝΑ επειδή εξυπηρετούσε την ομώνυμη πόλη (Στην ταμπέλα του σταθμού έγραφε Αρμενοχώριον αλλά επισήμως λεγόταν Φλώρινα). Το 1928 ο οικισμός του ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ προσαρτήθηκε στην κοινότητα του ΜΕΣΟΝΗΣΙΟΥ (ΦΕΚ 175/Α/28-8-1928), αλλά και πάλι ονομαζόταν ΦΛΩΡΙΝΑ (Στην ταμπέλα του σταθμού έγραφε Μεσονήσιο αλλά επισήμως λεγόταν Φλώρινα).  Όταν το 1931 συνδέθηκε τελικά η ΦΛΩΡΙΝΑ (η πόλη) με το ΜΕΣΟΝΗΣΙΟ οι δύο σταθμοί λειτούργησαν αυτοτελώς με τα δικά τους ονόματα. Την δεκαετία του 1950  δημιουργήθηκε και μία μικρή ενδιάμεση στάση (υπόστεγο) που ονομάστηκε ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙ αλλά αργότερα μετονομάστηκε σε ΑΝΕΜΟΧΩΡΙΟΝ.

21 Ιαν 2021, 9:45 π.μ.

Καλημέρα, Αλέξανδρε και σ' ευχαριστώ για την απάντηση. Υπάρχουν, βέβαια, στοιχεία τα οποία αντίκεινται στα πραγματικά δεδομένα κι επειδή, αγαπητέ μου Αλέξανδρε είναι ευρύτερα τα ενδιαφέροντά σου, τα απαριθμώ. Ίσως σου φανούν χρήσιμα. 1. Τα δύο ΦΕΚ που αναφέρεις, μακροσκελή και συνολικής σημασίας για τη σύσταση Ο.Τ.Α. δεν έχουν καμιά σχέση με τους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Τα ονόματα των Σ.Σ. αναφέρουν την πραγματική τοποθεσία, η οποία είναι γεωγραφική. Ο Σ.Σ. Αρμενοχωρίου έγινε το 1894 - κι αυτό είναι κρίσιμο και ασφαλώς σε ενδιαφέρει - και δεν έφτασε μέχρι τη Φλώρινα, η οποία ήταν νομός, υπό Οθωμανική κατοχή, επειδή οι μπέηδες δεν ήθελαν το τρένο να  μολύνει το περιβάλλον. Σήμερα τί να πει κανείς γι' αυτό το επιχείρημα... Διότι είναι αδιανόητο να μη φτάσει ο σταθμός στη Φλώρινα, για άλλα 6 ακόμη χιλιόμετρα το 1894 χρονιά κατά την οποία είχε γίνει σημαντικό, πανελλαδικά, έργο για τη συγκοινωνία με τα τρένα.

Το Ανεμοχώρι: Δεν υπάρχει τέτοιος τόπος στο νομό μας. Προφανώς θα ήταν κάποιο πρόχειρο υπόστεγο, που το χρησιμοποιούσαν οι εργάτες των ΣΕΚ που κινούνταν με τις τερεζίνες (δρεζίνες) και επειδή το μέρος έχει ανέμους το ονόμασαν Ανεμοχώρι... Και, φυσικά δεν ήταν στάση, διότι μεταξύ Αρμενοχωρίου και Φλώρινας δεν υπήρχε καμιά στάση. Το Άρμεντσκο κακώς υπεισήλθε σε αυτό το θέμα. Είναι το σημερινό χωριό Άλωνα, βρίσκεται ένα χιλιόμετρο πίσω από τη Φλώρινα, δυτικά, μέσα στο βουνό και δεν έχει καμιά σχέση με τα τρένα. Όλα τα χωριά είχαν άλλα ονόματα. Όπως το Μεσονήσι ήταν Λάζενι, το χωριό μου Αρμένορο και Άρμενορ και η Φλώρινα Λέριν. Τέλος ο χώρος που είχε γίνει ο σταθμός Αρμενοχωρίου είχε μόνο το κτίριο του ΣΕΚ και τίποτε άλλο. Απολύτως τίποτε. Ο σταθμός είχε αίθουσα αναμονής, εστιατόριο και κουρείο.

Όλα αυτά στην πρώτη φάση. Και μετά ... έρχονταν οι αλλαγές.

4. Οι στήλες των ΣΕΚ και του ΟΣΕ με τις οποίες έχω ασχοληθεί αμέτρητες ώρες, δεν γράφουν πουθενά σταθμό Αρμενοχωρίου, αλλά απλώς αναφέρουν το χωριό μας και πολλές φορές λανθασμένα, ανεύθυνα, αφού υπάρχει λήμμα στο οποίο ονομάζουν το χωριό μας ... ΑΝΕΜΟΧΩΡΙ!!!

Διαθέτουν στήλη όπου οι πολίτες μπορούν να γράψουν παρατηρήσεις με σκοπό να διορθωθούν τα όσα λανθασμένα συμπεριλαμβάνονται.

Θα παραθέσω τη δική μου παρέμβαση για σχετική διόρθωση, αλλά η απάντηση που έλαβα, όπως θα διαβάσετε, ζητάει αποδεικτικά στοιχεία... δηλαδή φωτογραφίες.

((Σχόλιο 14-12-2020

Κατάσταση: υπό εξέλιξη

νέα κοινοποίηση

συνεχιζόμενη συζήτηση

υπό εξέλιξη

έγινε εντάξει ok + έγινε

Το δικό μου κείμενο:

--Είναι λάθος η χρονολογία "Έναρξη λειτουργίας του Σταθμού της Φλώρινας".

Γιατί το 1894 ο σιδηρόδρομος έφτασε μέχρι το Αρμενοχώρι, στην κοινότητα του οποίου υπαγόταν και ο οικισμός Μεσονήσι.

Γι' αυτό και η πρώτη πινακίδα του Σ.Σ. ανέφερε το Αρμενοχώρι και όχι το Μεσονήσι.

Ο σιδηρόδρομος έφτασε στη Φλώρινα και εγκαινιάστηκε στις 15/5/1931.

Αναφορά: Σπύρος Παπουτσής 46.176.206.244

11:42, 14 Δεκεμβρίου 2020 (UTC)

Η απάντηση στο κείμενό μου:

-- Αν διαθέτετε αξιόπιστη σχετική πηγή κάνετε τις απαραίτητες διορθώσεις/προσθήκες. --Ttzavarasσυζήτηση 11:47, 14 Δεκεμβρίου 2020 (UTC)

Κατηγορία:

46.176.206.244

46.176.206.244))

-Αυτά είναι τα στοιχεία της παρέμβασής μου στη  σελίδα του ΟΣΕ κι όπως διαβάζετε είναι όλα κατοχυρωμένα και φέρουν κωδικούς και ημερομηνία. Η απάντηση είναι από τον Ttzavaras και αναφέρεται σε αξιόπιστη πηγή. Και οι φωτογραφίες είναι αξιόπιστη πηγή.

Αναζητώντας φωτογραφίες, εδώ και πολύ καιρό, κατέληξα στο συμπέρασμα , με μεγάλη μου λύπη, πως δεν πρόκειται να βρω.

Ο συγχωριανός μας Αντώνης Δούμτσης, παλιότερα πρόεδρος της κοινότητας Αρμενοχωρίου, με τον οποίο τακτικά συζητώ θέματα σχετικά με το χωριό μας, με διέψευσε ευχάριστα και βρήκε σχετικές φωτογραφίες!!!

Και η εγγονή του Μυρτώ Δούμτση είχε την καλοσύνη να μου στείλει αυτήν που βλέπετε...

Θα πρέπει όλοι οι Αρμενοχωρίτες να την αναρτήσουμε στο προφίλ μας  να την κοινοποιήσουμε παντού για  να γεμίσει το διαδίκτυο με: Σ.Σ. ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ

Και  αν προκύψουν και άλλες, να κάνουμε το ίδιο και γι' αυτές.

Γιατί οι φωτογραφίες είναι αποδεικτικά στοιχεία, είναι ιστορικά παραστατικά στοιχεία και όταν ακόμη βρίσκονται σε ιδιωτικά χέρια.

Σ' αυτήν που βλέπουμε, είναι αποτυπωμένος και ο χρόνος, όπως φαίνεται από τις ενδυμασίες των γυναικών που είναι καθισμένες!

Κι αυτό είναι πολύ συγκινητικό για το Αρμενοχώρι, το αγαπημένο μας χωριό!!!

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ζητάμε μόνο μια ιστορική αποκατάσταση και δικαίωση και τίποτα περισσότερο.

Γιατί όλοι οι σιδηροδρομικοί σταθμοί ανήκουν στο Υπουργείο Συγκοινωνιών και εξυπηρετούν τους Έλληνες...

Απλώς, πρέπει να φανεί ότι ο πρώτος σταθμός ήταν του Αρμενοχωρίου για 37 ολόκληρα χρόνια, πριν γίνει και ο σταθμός  της Φλώρινας!

 Σπύρος Παπουτσής- Συνταξιούχος Δάσκαλος