ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ Α ΤΑΞΕΩΣ - ΙΔΙΩΤΗΣ

Γεννήθηκε στο Μοναστήρι. Μικρός ακόμα ακούγοντας τα λόγια των μεγαλυτέρων με το αδάμαστο ελληνικό φρόνημα αποφάσισε να προσφέρει τη ζωή του στον αγώνα. Κι έτσι βρέθηκε ο πρώτος εκδικητής του Μοναστηρίου. Τα βιβλία που μιλούν γι° αυτόν αναφέρουν καθημερινά επεισόδια αυταπάρνησης και ηρωισμού, τις περισσότερες φορές μέσα στις φωλιές των Βουλγάρων και μέσα σε στρατοκρατούμενες περιοχές, πρόσφεραν πολλά σ' εκείνο το μεγάλο και ωραίο αγώνα. Η τόλμη του, που έφτανε στα όρια της παραφροσύνης, η περιφρόνηση προς τους φονιάδες, η όρθια και φανερή στάση διέγραφαν αδρά την προσωπικότητα του Μακεδονομάχου. Το 1904 ανήκε στο σώμα του Κώττα και το 1905 εντάχθηκε στο σώμα του Καραβίτη και τον Ιούλιο του ιδίου χρόνου σημείωσαν μεγάλη νίκη στη Κλαδοράχη της Φλώρινας, καταφέρνοντας να διαλύσουν το σώμα του βοεβόδα Ναούμ. Αργότερα πέρασε στο σώμα του Ρουπακά. Ελαβε μέρος σε σύγκρουση με συμμορία Τουρκαλβανών κοντά στη Δόιρδα της Βορείου Ηπείρου και στη μάχη της Φτελιάς Καστοριάς, όπου εξοντώθηκε ο κομιτατζής Κορσατώφ. Στα 1907 χωρίστηκε από το σώμα του Ρουπακά για να συνεχίσει τον αγώνα με το δικό του σώμα στην περιοχή Μοναστηρίου. Στις 22 Σεπτεμβρίου του ιδίου χρόνου μαζί με τον Παύλο Γύπαρη οργάνωσαν συντονισμένη επίθεση στο Σμάρδεσι (Κρυσταλοπηγή) και πέτυχαν να κυκλώσουν τους κομιτατζήδες. Παρόλη την αμείλικτη τουρκική καταδίωξη, που άρχισε τα τέλη του 1906 αλλά και την οικονομική εξάντληση του χριστιανικού στοιχείου του Μακεδονικού χώρου, οι ελληνικοί αιφνιδιασμοί συνεχίστηκαν και επεκτάθηκαν. Στο Μορίχοβο οι οπλαρχηγοί Καραβίτης, Νικολούδης, Ζώης, Βολάνης κ.α. μαζί με τον Καπετάν Στέφο συγκροτούσαν τα ισχυρότερα ερείσματα της ένοπλης ελληνικής αντίστασης. Στον πόλεμο του 1912 πολέμησε ως επικεφαλής προσκόπων - όπως αποκλήθηκαν οι Μακεδονομάχο! για να πολεμήσουν στα μετώπισθεν του εχθρού - κι απελευθέρωσε εν ονόματι της Ελλάδας τα χωριά Αναρράχη, Εμπόριο της Πτολεμαΐδας, υψώνοντας παντού την Ελληνική σημαία. Μετά την απελευθέρωση, εγκαταστάθηκε στη Φλώρινα. Το Φεβρουάριο του 1914 ξεκίνησε απ' τη Φλώρινα με 40 άντρες για τη Βόρεια 'Ηπειρο. Τον είχε καλέσει για βοήθεια η "Προσωρινή Επιτροπή". Εγκατέστησε το στρατηγείο του στο Γιαννοχώρι και κατόρθωσε να ξεσπιτώσει όλα τα χωριά του ανατολικού Γράμμου. Στο μεσοπόλεμο έδρασε και πάλι ως αρχηγός ένοπλης ομάδας εναντίον των κομιτατζήδικων ομάδων που εισέβαλαν στη Δυτική Μακεδονία. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο διακρίθηκαν μαζί με το γιο του Επαμεινώνδα στη μάχη Φαρδυκάμπου Σιατίστης. Στην κατοχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. O Καπετάν Στέφος, βλέποντας την επιρροή των κομιτατζήδων πήρε το γιό του Επαμεινώνδα Γρηγορίου, ένα αγγελόμορφο παλικάρι, τεταρτοετή της Σχολής Ευελπίδων και φοιτητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 4-5 ενωματάρχες και τον αεροπόρο Καντύλη και τράβηξε για τη γνώριμη του Βλάστη. Εκεί συνάντησε άντρες του ΕΜΑΣ και τους παρέδωσε με όλη του την καρδιά, όπως είπε, το γιό του Επαμεινώνδα. Κατατάχτηκαν όλοι που τον ακολουθούσαν. O ίδιος δεν μπορούσε πια, γιατί τα χρόνια είχαν περάσει. Στις 24 Μαϊου 1943 τον κάλεσαν οι "νέοι αντάρτες" για σύσκεψη στο Σισάνι Βόιου και τον δέχτηκαν με πολλές τιμές κα περιποιήσεις. Την άλλη μέρα τον σκότωσαν με πέτρες και ξύλα. Στους κατάπληκτους χωρικούς, που άρχισαν να διαμαρτύρονται, είπαν ότι κατάδωσε τον Μόδη στους Γερμανούς. Την ίδια μέρα κατέσφαξαν και τον γιό του. Η ζωή του Στέφανου είχε δεθεί άρρηκτα με τη μακεδονική ιστορία του αιώνα μας. Υπήρξε πολυτάραχη και μαρτυρική, ηρωϊκή και τραγική. Έτσι όπως γράφτηκε από αιώνες η μοίρα της Μακεδονίας μας.

Εργασία του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Φλώρινας με θέμα τα αγάλματα της Πόλης, 5/6/1996

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΖΩΗΣ. ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ Β' ΤΑΞΕΩΣ – ΙΔΙΩΤΗΣ

Γεννήθηκε στο Μοναστήρι το 1869. Σύστησε σώμα από ντόπιους αντάρτες με δικαιοδοσία στην περιοχή Μοριχόβου και Κέλλης Φλώρινας το Σεπτέμβριο του 1904. Ήταν ο πρώτος καπετάνιος, που φάνηκε και σχημάτισε μία μικρή ένοπλη ομάδα προστασίας στην περιοχή και είχε εμπνεύσει απαράμιλλο θάρρος στους κατοίκους της περιοχής, που αν και μιλούσαν το γνωστό σλαβόμορφο ιδίωμα δεν υπήρχαν καλύτεροι Έλληνες από αυτούς. Την άνοιξη του 1905 ήρθαν ο Χρ. Τσολοκόπουλος (Καπετάν Ρέμπελος) και ο Καπετάν Φωτάκης και ένωσαν τις δυνάμεις τους. Ήταν στο Μορίχοβο, και ως το 1904 ο Κώττας στα Κορέστια. Στα 1907 ήταν οπλαρχηγός του σώματος του Μήτσου Γκούρα. Στον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο καταδίωξε τον Τούρκο λήσταρχο Αρίφ και μπήκε στη Σιάτιστα προπομπός του Ελληνικού στρατού. Το 1912 ο Αντώνιος Ζώης με το σώμα του έστησε την Ελληνική σημαία στο Μορίχοβο και το απελευθέρωσε εν ονόματι της Ελλάδας. Μαζί του και ο Τσίτσιος και ο Μπραγιάννης. Αναγκάστηκαν και οι Σέρβοι να παραδεχτούν την ελληνική κυριαρχία. Τα άτυχα όμως χωριά του Μοριχόβου ανταλλάχτηκαν το 1913 με άλλα του κάμπου της Φλώρινας, που είχαν καταλάβει οι Σέρβοι. Ήταν ο καλός παιδονόμος των μαθητών στην δεκαετία του. O Αντώνιος Ζώης αυτοκτόνησε σε ηλικία 72 ετών, όταν είδε τα γερμανικά άρματα να γεμίζουν τον τόπο, στο χωριό Φλάμπουρο Φλώρινας, τον Απρίλιο του 1941.

Εργασία του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Φλώρινας με θέμα τα αγάλματα της Πόλης, 5/6/1996

Σύντομο χρονικό της ιστορικής πορείας της τοπικής παιδείας με κεντρικό άξονα το Δημοτικό Σχολείο Αρμενοχωρίου Φλώρινας.

Μέχρι το 1912 η λειτουργία του σχολείου βρισκόταν στη σκιά. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχαν κανονικά σχολεία. Οι δάσκαλοι είχαν περιορισμένη γενική εκπαίδευση, τους έλειπε και η στοιχειώδης παιδαγωγική κατάρτιση. Τα κορίτσια δεν φοιτούσαν στο σχολείο. Από τα αγόρια φοιτούσαν μόνο εκείνα των οποίων οι γονείς έδειχναν κάποιο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Τα παιδιά τα χρειάζονταν οι γονείς συνήθως για τις γεωργικές εργασίες. Κανονικά μόνο στη διάρκεια του χειμώνα έμεναν μερικά παιδιά ελεύθερα για το σχολείο. Για το λόγο αυτό το σχολείο λειτουργούσε λίγους μήνες μόνο τον χειμώνα, συνήθως από το Νοέμβριο μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Μετά την απελευθέρωση, από το 1912 και έπειτα, αρχίζει να παρατηρείται αισθητή βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας του σχολείου. Ο δάσκαλος τώρα πληρώνεται από το Κράτος, το οποίο έχει αναλάβει και την ευθύνη για την οργάνωση και λειτουργία των σχολείων και την εκπαίδευση των δασκάλων. Με την πάροδο του χρόνου γίνεται υποχρεωτική η φοίτηση για όλα τα παιδιά ηλικίας 6 έως 14 χρόνων. Έτσι άρχιζε σιγά - σιγά να γίνεται δεκτή η άποψη ότι οι σχολικές γνώσεις μπορούσαν να βοηθούν τους μαθητές να ανταποκρίνονται καλύτερα στις απαιτήσεις της ζωής. Το ενδιαφέρον όμως της πλειονότητας των γονέων για την εκπαίδευση των παιδιών τους παρέμενε για πολλά χρόνια περιορισμένο. Κατά τη γνώμη τους τα παιδιά Θα έπρεπε να βοηθούν σε όλες τις εργασίες του σπιτιού. Γι' αυτό και πολλοί Θεωρούσαν τη φοίτηση στο σχολείο ως απώλεια χρόνου εργασίας. Για πολλές δεκαετίες μετά την απελευθέρωση η έννοια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης συνέχιζε να αποτελεί πρόβλημα, το οποίο ήταν εμπόδιο σοβαρό για την κανονική λειτουργία των σχολείων.

Η ιστορία του Δημοτικού Σχολείου Αρμενοχωρίου αρχίζει αρκετά χρόνια πριν από την απελευθέρωση της Μακεδονίας και συγκεκριμένα από το 1880. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που περιέχονται σε χειρόγραφο κείμενο που συντάχθηκε το 1945 από τους δασκάλους του σχολείου Παναγιώτη Ρόσιο, Ιωάννη Κίττο, Όλγα Παπαδοπούλου και Αγγέλα Κριμίζογλου με τον τίτλο Ιστορία του Αρμενοχωρίου (4 -12 -1945). Στο κείμενο αυτό αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα ότι « η λειτουργία των ελληνικών σχολείων ανάγεται εις πολλά έτη προ της απελευθερώσεως της Μακεδονίας. Εις τα Σχολεία ταύτα εδιδάσκοντο μόνον η Γραφή και η ανάγνωσις των Ελληνικών Γραμμάτων... Διδάσκαλοι διδάξαντες προ του 1912 εις τα σχολεία ταύτα.» ήσαν οι παρακάτω:

1. Πανόφτσης Στογιάννης, από την Ιτιά..........................1880 -1885

2. Παπαϊωάννης Πρόϊτσης, από το Αρμενοχώρι,...........1885 -1890

3. Ηλίας Γρουϊος, από το Αρμενοχώρι............................1890 -1892

4. Αθανάσιος Γιαννόπουλος, από το Μεσονήσι...........1892 -1893

5. Παπαδημήτριος Σταμπουλής, από τη Σκοπιά...........1893 -1895

6. Ιωάννης Ανδρέου, από τα Άλωνα...............................1896 -1900

7. Πέτρος Χρίστου, από την Αγία Παρασκευή................1900 -1902

8. Ιωάννης Θεοδοσίου από τη Φλώρινα.........................1902 -1904

9. Δύο διδάσκαλοι από τους Πύργους Πτολεμαΐδας ...1904 -1910

10. Πέτρος Βασιλείου από το Μοναστήρι.......................1910 -1912

Ως διδακτήριο για το ελληνικό σχολείο χρησιμοποιήθηκε κτίρια, το οποίο είχε κτιστεί με έξοδα της Εκκλησίας του χωριού. Το σημερινό Δημοτικό Σχολείο ιδρύθηκε το 1913. Το κανονικό διδακτήριο, όπως αναφέρεται σε επίσημο έγγραφο του Εποικισμού Φλωρίνης, «εκτίσθη υπό της Κοινότητος άνευ ουδεμιάς κρατικής αρωγής το 1924», με εισφορές και προσωπική εργασία των κατοίκων και εξυπηρέτησε τις ανάγκες του σχολείου για τριάντα και πλέον χρόνια. Στις αρχές, όταν ο αριθμός των μαθητών δεν ήταν πολύ μεγάλος, οι διαθέσιμοι χώροι του κτιρίου εξυπηρετούσαν κανονικά τις λειτουργικές ανάγκες του σχολείου. Αργότερα, όταν ο αριθμός των μαθητών αυξήθηκε και οι χώροι δεν επαρκούσαν χτίστηκε (1957 - 1961), με εισφορές των κατοίκων και με την ενίσχυση εκ μέρους του Κράτους σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την Κοινότητα, το σημερινό διδακτήριο. Την ίδια εποχή χτίστηκε, στον ίδιο αύλειο χώρο και το κτίριο του Νηπιαγωγείου, στο οποίο στεγάζεται σήμερα το διθέσιο Νηπιαγωγείο Αρμενοχωρίου.
Στην πορεία του χρόνου, σε καιρούς ειρηνικούς και μέσα στη δίνη των πολεμικών γεγονότων που έπληξαν κατά καιρούς τη χώρα μας, η λειτουργία ταυ σχολείου συνεχιζόταν χωρίς μεγάλες διακοπές. Σε όλο αυτό το διάστημα το σχολείο λειτούργησε ως παράγων μόρφωσης και πολιτισμού και συνετέλεσε πολύ Θετικά στην πρόοδο και την ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου των κατοίκων. Χάρη στη λειτουργία του σχολείου περιορίστηκε στο ελάχιστο ο αριθμός των αναλφαβήτων κατοίκων του χωριού. Το ποσοστό των αναλφαβήτων, ενώ το 1922 ήταν πάνω από 60%, σήμερα έπαυσε να αποτελεί πλέον πρόβλημα σοβαρό. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι εδώ και αρκετά χρόνια όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, αφού ολοκληρώσουν τη φοίτησή τους στο Δημοτικό Σχολείο, εγγράφονται στο Γυμνάσιο και μετά συνεχίζουν, οι περισσότεροι στο Λύκειο με σκοπό την εισαγωγή τους σε Ανώτατες Σχολές.. ενώ άλλοι κατευθύνονται προς την Επαγγελματική Εκπαίδευση. Επιβεβαίωση απτή της συμβολής του σχολείου στην μορφωτική ανάπτυξη των κατοίκων γενικά του χωριού αποτελεί ο μεγάλος σχετικά αριθμός των πτυχιούχων διαφόρων πανεπιστημιακών Σχολών.
Το σχολείο σήμερα λειτουργεί ως 6/Θέσιο με 80 μαθητές. Παράλληλα με τη λειτουργία του ημερήσιου Δημοτικού Σχολείου και με σκοπό την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των μαθητών λειτουργεί κανονικά και με επιτυχία το Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο. Το σημερινό διδακτήριο του σχολείου, με έξι μεγάλες αίθουσες και δύο χώρους για γραφεία, καλύπτει τις ανάγκες ενός εξαθέσιου Δημοτικού Σχολείου. Εξαιτίας των βλαβών που είχαν προκληθεί από την πολύχρονη χρήση, άρχισαν τον περασμένο Οκτώβριο και συνεχίζονται συστηματικές επισκευαστικές εργασίες, οι οποίες υπολογίζεται ότι θα έχουν αποπερατωθεί πριν από την έναρξη των διακοπών για τα Χριστούγεννα. Ύστερα από δίμηνη ταλαιπωρία εξαιτίας της υποχρεωτικής μεταστέγασης σε άλλους χώρους, μετά τις διακοπές, μαθητές και δάσκαλοι θα έχουν πόλιν την ευκαιρία και τη χαρά να συνεχίσουν τα μαθήματα στους χώρους του ανακαινισμένου διδακτηρίου.
Κλείνοντας την αναφορά μας αυτή αποδίδομε τιμή και ευγνωμοσύνη προς τους δασκάλους, τις δασκάλες και τις νηπιαγωγούς που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στην αγωγή και εκπαίδευση των νηπίων και των μαθητών του χωριού μας και προς όλους τους συγχωριανούς μας, που με την ηθική υποστήριξη και την υλική τους βοήθεια συνέβαλαν αποτελεσματικά στην ομαλή λειτουργία του σχολείου.

Το κείμενο προέρχεται από το Ημερολόγιο 2010 του Πολιτιστικού Συλλόγου Αρμενοχωρίου.

ΚΑΠΕΤΑΝ ΣΟΥΛΙΟΣ- ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ - ΙΔΙΩΤΗΣ

Γεννήθηκε στην Κορυτσά - συνοικία τσιφλίκι - όπου ζούνε συγγενείς του. Πέθανε στο χωριό Μαρίνα - Φλώρινας, σε καλύβα από πείνα και τον έθαψε ο Αλέξης Μπόροβας, όπως διηγείται ο εγγονός του τελευταίου. Από παιδί διακρίνονταν για τη σωματική του διάπλαση, τη ρώμη και την ευστροφία του πνεύματος. Τελείωσε το σχολείο στη γενέτειρά του και οι δάσκαλοί του τον εκτιμούσαν και τον αγαπούσαν για το χαρακτήρα και τη φιλομάθειά του. Αγωνίστηκε σθεναρά για τη διατήρηση του Ελληνισμού στην υπόδουλη Βόρειο Ήπειρο. Ανήσυχη φύση με λαμπερά μάτια νωρίς ζώσθηκε τ' άρματα του μεγάλου αγώνα της απελευθέρωσης της Βορείου Ηπείρου και δημιούργησε ένα από τα καλύτερα ανταρτικά σώματα. O Καπετάν Σούλιος ήταν στρατιωτικός αρχηγός τον βορειοηπειρωτικού αγώνα, ηγούμενος του Ιερού Λόχου και των Ελλήνων της Κορυτσάς. Το αρματολίκι του ήταν στην περιοχή Βιγλιστας - Κορυτσάς - Μοσχόπολης. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα πολλές φορές ήλθε σε επαφή με τα αντάρτικα σώματα της Δυτικής Μακεδονίας και συμπαραστέκονταν σε κάθε μαχητική τους ενέργεια και δράση για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού. Σε μία από αυτές τις ενισχύσεις αποδεκάτισε ολόκληρη βουλγαρική συμμορία κοντά στο Σκλήθρο - Φλώρινας. Κατά το 1912 σήκωσε μαζί με τ' άλλα σώματα τη σημαία της επαναστάσεως την ώρα που πλησίαζαν τα ελληνικά στρατεύματα και πανηγύρισε μαζί με τα παλικάρια του τις δαφνοστεφανωμένες νίκες του Ελληνικού Στρατού. Με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων συνέχισε να διατηρεί το Σώμα του με τα άξια παλικάρια του και την άνοιξη του 1914 συμμετείχε ενεργά στη μεγάλη μάχη απελευθέρωσης της Κορυτσάς, στην οποία επαναστάτησε ο λαός έχοντας ακμαίο το ελληνικό φρόνημα. O Καπετάν Σούλιος μέσα στη νύχτα επέφερε σύγχυση στη τουρκική Διοίκηση, οπότε δόθηκε η ευκαιρία στον Τσόντο Βάρδα μετέπειτα Διοικητή Ελληνικής Αυτόνομης Βορείου Ηπείρου να υφώσει μαζί με τον Καπετάν Ιούλιο την Ελληνική σημαία στο Διοικητήριο της πολυβασανισμένης Κορυτσάς. Η επανάσταση των Βορειοηπειρωτών στην Κορυτσά, κατεστάλη, γιατί η Ελληνική Διοίκηση δεν έστειλε καθόλου πυρομαχικά από τη Φλώρινα και Καστοριά και είχε 114 νεκρούς και φυσικά περισσότερους τραυματίες. O Βορειοηπειρωτικός αγώνας άρχισε στις 20 Μαρτίου του 1914 μετά την υπογραφή του πρωτόκολλου της Φλωρεντίας (17 Δεκεμβρίου 1913) και την παράδοση της Κορυτσάς (17 Φεβρουαρίου 1914) στους Αλβανούς. Η ένοπλη εξέγερση του ελληνικοί) πληθυσμού της πόλης όπου πρωταγωνίστησε ο Καπετάν Σούλιος οδήγησε σε αντίποινα, τρομοκρατία και φυλακίσεις από τους Αλβανούς και ο Βορειοηπειρωτικός Αγώνας τελείωσε το 1916 με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλοί Βορειοηπειρώτες επαναστάτες εγκαταστάθηκαν στη Φλώρινα μετά τη χορήγηση της Κορυτσάς στην Αλβανία, όπως οι οικογένειες Μπορόβα, Τούση, Μάνου κλπ.

Εργασία του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Φλώρινας με θέμα τα αγάλματα της Πόλης, 5/6/1996

ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΕΤΡΟΣ. ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ Β ΤΑΞΕΩΣ - ΙΔΙΩΤΗΣ

Γεννήθηκε το 1887 στη Βελούσινα Μοναστηρίου . Φοίτησε στην Αστική Σχολή Μοναστηρίου και εργάστηκε ως δάσκαλος στην περιοχή του Περιστερίου, το χειμώνα του 1904 - 1905. Την άνοιξη του 1905 εντάσσεται στο σώμα του Ιωάννη Καραβίτη και το Μάϊο του 1905 αναλαμβάνει την περιοχή Φλώρινας και Καστοριάς μαζί με το Γεώργιο Πρώιμο, ύστερα από εντολή του καπετάν Βάρδα. Μετά εντάσσεται στο σώμα του Γεώργιου Δικώνυμου Μακρή ως το φθινόπωρο του 1906, οπότε αναγνωρίστηκε οπλαρχηγός. Με την ομάδα του στάθηκε δίπλα στο Βάρδα, ο οποίος από το Νοέμβριο του 1906 συνέχισε να θεωρείται η κυρίαρχη παρουσία στις γεωγραφικές περιφέρειες Φλώρινας - Μοναστηρίου - Περιστερίου - Κορεστίων. Τον Απρίλιο του 1907 ο Ρακοβίτης Βάρδας μαζί με μία ομάδα ικανότατων οπλαρχηγών (Καραβίτης, Τσόντος, κ.α.), ανάμεσα τους και ο Πέτρος Χρήστου αιφνιδίασε δύο φορές τους εξαρχικούς στα χωριά Μαρεσάνη και Κάλενικ (Καλινίκη). Πολλοί νέοι έσπευσαν να καταταχθούν στις ομάδες των οπλαρχηγών. Το Μάϊο του 1908, ύστερα από συμπλοκή με τουρκικό απόσπασμα στα νοτιοδυτικά του Μοναστηρίου ξεφεύγει στο χωριό Μπούκουβα, όπου όμως προδίδεται και συλλαμβάνεται. Απαγχονίστηκε στις 21-6-1908 από τους Τούρκους στο Μοναστήρι, ως αντίποινα για τη δολοφονία του Ζεϊνέλ Μπέη μουντίρη (υποέπαρχος) Νυμφαίου.

Εργασία του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Φλώρινας με θέμα τα αγάλματα της Πόλης, 5/6/1996