Ανταρτικό Φλώρινας

Το Ανταρτικό βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του υψώματος Κάλετο (φρούριο) επάνω στο δρόμο που οδηγεί στην προς την Αλβανία, σε υψόμετρο 1.000μ.. Ο παλιότερος οικισμός βρισκόταν ακόμα ψηλότερα στη θέση Λάζινα.Το παλιότερο όνομα του χωριού ήταν Ζέλοβο και συμφώνα με την παράδοση ονομάστηκε έτσι από το όνομα Ζέλο, ενός Μπέη της Περιοχής. Κατά άλλους το όνομα προέκυψε από τη σλαβική λέξη ζ(ε)ίλα (ρίζα, φλέβα) από τις πολλές ρίζες που έχουν τα δέντρα της περιοχής.
Η αγροτική περιοχή Ανταρτικού Πισοδερίου ήταν τσιφλίκι Τούρκων Μπέηδων το οποίο αγοράστηκε από τους κατοίκους το 1909.

Σύμφωνα με παλιές πληροφορίες βγαίνει το συμπέρασμα ότι τα χωριά Ζέλοβο(Ανταρτικό), Όστιμα(Τρίγωνο), Τύρνοβο (Πράσινο), Χρούλια (Κώττα), Όροβνικ (Καριές) και Μπούκοβικ (Οξυά) της Πρέσπας ήσαν Ρεκάνοι, δηλαδή κατάγονταν από την ονομαστή Πελούσια της Ντίβρας ( Debre) που καταστράφηκε στους αγώνες του Σκεντέρμπεη εναντίον των Τούρκων.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον n πληροφορία του Σωκρ. Λιάκου ότι: «Οι περίοικοι Κορεστιάνοι, μολονότι επίσης Σλαβόφωνοι, δεν έρχονταν σε επιγαμία με τον πληθυσμό των οικισμών αυτών μέχρι τουλάχιστον tην επανάσταση του Ίλιντεν».
Σύμφωνα με την άποψη του Σέρβου εθνολόγου Τzβίγιτς οι Ρεκάνοι (ή Ρεκάλιοι) είναι εκσλαβισμένοι παλαιοί ιθαγενείς, λείψανα, κατά τη γνώμη του Σωκρ. Λιάκου, των Ερκύνιων ή Ερκύλιων Ιλλυριών. Αυτούς τους Ρεκάνικους πληθυσμούς ο Χατzή Κάλφα προσονόμαzε Σέρβους, λόγω της ντεμπρελίδικης καταγωγής τους.
Από την περιοχή λοιπόν της Δίβρας (Debre) κατάγονταν οι κάτοικοι των οικισμών της Πρέσπας, n οποία, έπαθε μεγάλες καταστροφές κατά την τουρκική εισβολή και ιδιαίτερα n γειτονική της Πρώτης Ιουστινιανής (σημ. Ζιτίνιανη) ονομαστή Πελούσια (Σφέτι-γραντ ή Κοτσατzίκ των Τούρκων), τους κατοίκους των οποίων αντικατέστησαν με Τούρκους εποίκους από τη Μικρά Ασία*.



Το Ανταρτικό διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα ως σημείο πέρασμα των αντάρτικων ομάδων που δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή Φλώρινας -Κορεστίων και Μοναστηρίου για αυτό δόδηκε το όνομα Ανταρτικό, για να τιμηθεί για την προσφορά προς τους αντάρτες Μακεδονομάχους που έδρασαν στην περιοχή.
Μετονομασία του οικισμού από Ζέλοβον σε Ανταρτικόν [ΦΕΚ 179 / 30. 8. 1927].

Χωριό με πολύ καλό κλίμα και βρίσκεται στον οδικό άξονα Φλώρινας-Κρυσταλλοπηγής. Παρουσιάζει μοναδικό ενδιαφέρον, καθώς έχει πολλά πλινθόκιστα σπίτια. Στο παρελθόν η κοινότητα Ανταρτικού λειτουργούσε ως εμπορικό κέντρο διακίνησης και ως σταθμός ανάπαυσης για τους οδοιπόρους.

Περίπου 29χλμ. από τη Φλώρινα συναντάμε τον οικισμό Τρίγωνο που ιδρύθηκε το 1800 και διοικητικά υπάγεται στο Τοπικό Διαμέρισμα Ανταρτικού. Το Ανταρτικό είναι χτισμένο σε υψ. 1.050μ. και κατοικείται το χειμώνα από 110 άτομα και το καλοκαίρι από 120. Οι μόνιμοι κάτοικοι του ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την κτηνοτροφία. Το χωριό πριν από τον Εμφύλιο είχε 2.500 κατοίκους, αλλά μετά τον πόλεμο ερημώθηκε. Η μετανάστευση άρχισε το 1920. Σήμερα υπάρχει Σύλλογος Ανταρτιωτών στον Καναδά, που αριθμεί 4.500 μέλη.


Η πηγή Πελιόρ απέχει 7χλμ. από τον οικισμό. Στην περιοχή ρέει ο Λαδοπόταμος (Ζελοβίτης), παραπόταμος του Αλιάκμονα. Οι όχθες του είναι κατάφυτες με φουντουκιές και ιτιές. Η περιοχή περιστοιχίζεται από τις κορυφές Μαζί (1.700μ.), Κόφιλο (1.250μ.), Γκολίνα (1.800μ.), Λόκμα (1.200μ.), Πέλιορ, Καλέτο κ.ά. .
Οι δασικές εκτάσεις γύρω από τον οικισμό είναι κατάφυτες με δρύες και οξιές. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο αρκούδες, λύκοι, αλεπούδες, αγριογούρουνα, ζαρκάδια, λαγοί κ.ά. Αναχωρώντας από το χωριό του Ανταρτικού φτάνουμε στην τοποθεσία Περβάλι που προσφέρει θέα προς τις λίμνες των Πρεσπών.

Στο χωριό βυζαντινά μνημεία αποτελούν οι εκκλησίες του Αγ. Νικολάου και του Αγ. Αθανασίου Πρόκειται για έναν οίκο του Θεού που κτίστηκε από τεχνίτες του χωριού, σμιλεύοντας το γρανίτη που εξορύχτηκε με εθελοντική εργασία των κατοίκων από τον τοπικό ποταμό Λαδοπόταμο(Ζελοβίτης) -παραπόταμος του Αλιάκμονα- για να στεγάσει την πίστη και την ευλάβεια τους.
Ένα ακόμη έργο τέχνης που αξίζει να θαυμάσετε από κοντά είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Αγίου Αθανασίου που κατασκευάστηκε το 1882.
Παλιά αρχοντικά που διακρίνονται για την αξιόλογη Μακεδονική αρχιτεκτονική τους μαρτυρούν την αίγλη του παρελθόντος, αφού αποτέλεσε κεφαλοχώρι προπολεμικά. Λειτουργούσε ως εμπορικό κέντρο διακίνησης και ως σταθμός ανάπαυσης για τους οδοιπόρους με 2.500-3.000 πληθυσμό.


Στο νερόμυλο του χωριού, που έχει κατασκευαστεί πριν από 110 χρόνια, λειτουργεί ταβέρνα και έχει μόνιμη έκθεση φωτογραφιών παλιών δραστηριοτήτων.

Στον οικισμό υπάρχουν 5 γέφυρες ανακατασκευασμένες και την θέση «Εξοχικά» κοσμεί βρύση που κατασκευάστηκε το 1934. Πανηγύρι γίνεται στις 2/5 του Αγ. Αθανασίου και του Αγ. Πνεύματος. Στο Ανταρτικό λειτουργούν υποδομές φιλοξενίας για τους επισκέπτες.

*Ν.Κ. Μουτσόπουλος, Οι Εκκλησίες του Ν. Φλώρινας,2003, σελ. 16

Παρόρι Φλώρινας

Το Παρόρι ανήκει στο Δήμο Κάτω Κλεινών.
Οι κάτοικοί του είναι γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Πανηγύρι γίνεται στις 15/7, στη γιορτή των Αγίων Κήρυκου και Ιουλίτης Μαρτύρων. Επίσης κάθε χρόνο την Κυριακή του Θωμά διεξάγεται πανηγύρι στα Λιβάδια του χωριού στη θέση Πηγάδι.


Στο οροπέδιο υπάρχουν πολλές πηγές, από τις οποίες πηγάζει ποτάμι και στην ευρύτερη περιοχή υπαρχουν πολλά δάση: το δάσος Καλέ με την ομώνυμη κορυφή, το παλιό φρούριο (ακρόπολη) με τη θέα, το δάσος Αρκούδα με την ομώνυμη κορυφή, τα δάση Προσήλιο, Ανήλιο και Χοντρό Ύψωμα. Τέλος, στην περιοχή βρίσκεται και η κορυφή Τρία Βαλανίδια. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου μέσα στον οικισμό είναι αξιόλογη. Στην πλατεία του χωριού και στην εκκλησία θα συναντήσουμε δύο γεφύρια.

Μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων για τη Μακεδονία

B. Μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων

Η ελληνική ταυτότητα της Μακεδονίας αναδύεται ανάγλυφα μέσα από τα κείμενα όλων σχεδόν των αρχαίων συγγραφέων. Ενδεικτικά:

1. Ηρόδοτος
Ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος (485-427 π.Χ.) αναφέρει, ότι οι Λακεδαιμόνιοι, οι Κορίνθιοι, οι Συκυώνιοι, οι Επίδαυροι και οι Τροιζήνιοι, που συμμετείχαν με τα πλοία τους στη ναυμαχία της Σαλαμίνος, ήταν έθνος δωρικό και μακεδονικό(1). Μας πληροφορεί, δηλαδή, ότι και οι αρχαίοι κάτοικοι των παραπάνω πόλεων (Σπάρτη, Κόρινθος, Επίδαυρος κ.λπ.) προέρχονταν από τους Μακεδόνες. Οι αρνούμενοι την ελληνικότητα της Μακεδονίας, αν θέλουν να είναι συνεπείς, πρέπει λοιπόν να αρνηθούν την ελληνικότητα και αυτών των πόλεων.
Ο Ηρόδοτος γράφει ακόμη: «Όπως τυχαίνει να το ξέρω προσωπικά και εγώ, οι ηγεμόνες της Μακεδονίας, που κατάγονται από το Περδίκα, είναι Έλληνες»(2). Ο μεγάλος ιστορικός βεβαιώνει λοιπόν και με βάση την προσωπική του αντίληψη την ελληνική καταγωγή των βασιλέων της Μακεδονίας. Ο ισχυρισμός των Σκοπιανών, ότι μόνο οι Τημενίδες βασιλείς της Μακεδονίας ήταν Έλληνες, καταγόμενοι από το Άργος της Πελοποννήσου, είναι συνεπώς εσφαλμένος. Τούτο προκύπτει άλλωστε και από τους σωζόμενους καταλόγους των πολιτών Μακεδόνων που κέρδισαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ενόψει του γεγονότος, ότι μόνο Έλληνες επιτρεπόταν να συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, γίνεται φανερό ότι και οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες.
Ο Ηρόδοτος μας διηγείται, παραπέρα, για τη ζωή των βασιλέων της Μακεδονίας και το έμβλημα αυτών τα εξής(3): «Ήταν φυγάδες από το Άργος (Οριστικό) τρία αδέλφια. Ο Γαυάνης, ο Αέροπος και ο Περδίκας, απόγονοι του Βασιλέα Τιμένου που κατάγονταν από τον Ηρακλή». Έγιναν υπηρέτες του βασιλέα της πόλης Λεβαίας στην περιοχή Πτολεμαΐδας της Μακεδονίας. Τούτος όμως, αντί να τους πληρώσει στο τέλος τους μισθούς τους, τους έδειξε στο δάπεδο ένα λαμπερό κύκλο με ακτίνες σχηματιζόμενες από το φως του ηλίου που έμπαινε από τη καπνοδόχο και τους είπε: «Μισθόν αποδίδωμι υμίν τον ήλιον». Ο Περδίκας του απάντησε τότε: «δεχόμεθα ω βασιλεύ τα προσφερόμενα», και με το μαχαίρι του χάραξε στο πάτωμα το σχήμα του κύκλου του φωτός του ήλιου με τις ακτίνες και προσποιήθηκε ότι τον πήρε ως μισθό και τον έβαλε στο κόρφο του. Αυτή είναι η ιστορία γέννησης του εμβλήματος των Μακεδόνων, του ήλιου με τις δεκαέξι ακτίνες, που βρέθηκε πάνω στη χρυσή λάρνακα της οστεοθήκης στο τάφο του βασιλέα της Μακεδονίας Φιλίππου Β΄ στη Βεργίνα. Το έμβλημα αυτό είναι γνήσια ελληνικό και χρονολογείται ήδη από τη τις αρχές της πρώτης χιλιετηρίδας π.Χ. Η προσπάθεια των Σκοπιανών να σφετεριστούν αυτό το σύμβολο, τοποθετώντας το στη σημαία τους, μόνο αγανάκτηση και οργή μπορεί να προκαλεί.
Η χρυσή λάρνακα με το δεκαεξάκτινο έμβλημα των Μακεδόνων από το τάφο του βασιλέα Φιλίππου Β



Ο Ηρόδοτος εξιστορεί, ακόμη, ότι ο βασιλιάς των Μακεδόνων Αλέξανδρος Α΄ απευθυνόμενους πρέσβεις των Περσών, τους είπε: «Να αναφέρετε στο βασιλιά σας, που σας έστειλε, ότι ένας Έλληνας διοικητής της Μακεδονίας σας έκανε καλή υποδοχή». Και σε άλλο σημείο ο Αλέξανδρος Α΄ ομολογεί επίσης: «Αυτός τε γάρ Έλλην το γένος ειμί τωρχαίον και αντί ελεύθερης δεδουλωμένην ουκ αν θέλοιμι οράν την Ελλάδα»(4). Όντας δηλαδή κατά το γένος Έλληνας, δεν θα ήθελε να δει την Ελλάδα να υποδουλώνεται στους Πέρσες. Ο Ηρόδοτος ξεχωρίζει, παραπέρα, τους Έλληνες Μακεδόνες από τους άλλους λαούς, όπως π.χ. τους Ιλλυριούς, που στιγμάτιζαν το σώματά τους με τατουάζ, και τους Θράκες, που αγόραζαν τις γυναίκες τους από τους γονείς τους με χρήματα. Οι Μακεδόνες, γράφει ο ιστορικός, ως Έλληνες απέφευγαν τα τατουάζ και έπαιρναν τις γυναίκες μόνο εφόσον αυτές έδιναν ελεύθερα τη συγκατάθεσή τους. Οι Μακεδόνες απέφευγαν επίσης τους ληστρικούς πολέμους με στόχο τις αρπαγές και τις καταστροφές
(5).

2. Αρριανός
Ο Αρριανός αναφέρει στην Αλεξάνδρου Ανάβασιν, ότι ο Φίλιππος το 337 π.Χ. και ο Μ. Αλέξανδρος το 335 π.Χ. ορίστηκαν από όλους τους Έλληνες, πλην των Λακεδαιμονίων, αρχιστράτηγοι-αυτοκράτορες όλων των Ελλήνων(6). Πώς όμως θα ήταν δυνατόν να τους αναγνωρίσουν ως αρχηγούς και αυτοκράτορές τους οι (υπόλοιποι) Έλληνες, αν οι Μακεδόνες δεν ανήκαν στο ελληνικό έθνος; Στις αμφικτιονίες των Δελφών γίνονταν επίσης δεκτά ως μέλη μόνον Έλληνες(7). Μέλη των Αμφικτιονιών αυτών ήταν όμως αποδεδειγμένα και οι Μακεδόνες. Τα μέλη του συνεδρίου των Δελφών, ως Έλληνες, εξέδωσαν ακόμη από κοινού νόμισμα με την παράσταση του Απόλλωνα σε ανάμνηση της νίκης των Μακεδόνων στη Χαιρώνεια. Οι βασιλείς της Μακεδονίας Φίλιππος B΄ και M. Αλέξανδρος ορίστηκαν προστάτες του ιερού των Δελφών(8).
Ο Αρριανός διακρίνει τους Μακεδόνες από τους Ιλλυριούς με κριτήριο ακριβώς τα ελληνικά έθιμα. Οι Ιλλυριοί έκαναν ανθρωποθυσίες πριν τη μάχη. Όταν πολιορκήθηκε το Πύλιο της Ιλλυρίας από τους Μακεδόνες, οι Ιλλυριοί έσφαξαν τρεις νέους και τρεις νέες και τους προσέφεραν ως θυσία στο θεό τους. Οι Μακεδόνες βρήκαν τα πτώματα των νέων φρεσκοσφαγμένα, ζεστά ακόμη πάνω στο βωμό(9).
Σύμφωνα επίσης με τον Αρριανό, ο M. Αλέξανδρος δεν ξεχώριζε τη Μακεδονία από τη υπόλοιπη Ελλάδα στις θρησκευτικές εκδηλώσεις του και στα γραπτά του. Όταν έστειλε στην Αθήνα ως αφιέρωμα στην Παλλάδα Αθηνά τις τριακόσιες περσικές πανοπλίες διέταξε να γράψουν: «Αλέξανδρος Φιλίππου και οι ΄Eλληνες, πλήν Λακεδαιμονίων, από βαρβάρων των την Aσίαν κατοικούντων»(10). Στην παραπάνω αφιέρωση οι Μακεδόνες δεν αναφέρονται με το δικό τους όνομα ξεχωριστά, αλλά συμπεριλαμβάνονται στο σύνολο των Ελλήνων. Αν οι Μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες, δεν θα τους διαφοροποιούσε ρητά ο Μ. Αλέξανδρος, ως βασιλιάς τους; Δεν θα έγραφε: «Αλέξανδρος Φιλίππου, Μακεδόνες τε και Έλληνες πλην Λακεδαιμονίων»; Αν οι Μακεδόνες δεν ήταν Έλληνες, δεν θα διαμαρτύρονταν ο μακεδονικός στρατός για μη ξεχωριστή αναφορά του στην παραπάνω αφιέρωση; Ο Μ. Αλέξανδρος έστειλε τις πανοπλίες από την Ασία στη θεά Αθηνά, θέλοντας να δείξει ξεκάθαρα, ότι η θεά Αθηνά ήταν θεά όλων των Ελλήνων, συμπεριλαμβανομένων και των Μακεδόνων.
Οι αρνητές της ελληνικότητας της Μακεδονίας διαστρέφουν βέβαια ακόμη και την παραπάνω αφιέρωση, υποστηρίζοντας ότι ο Μ. Αλέξανδρος δεν ονομάζει σ’ αυτήν τους Μακεδόνες επειδή δεν τους αναγνώριζε ως Έλληνες. Γι’ αυτό, συμπληρώνουν, όταν ο Μ. Αλέξανδρος προσφωνούσε τους Μακεδόνες τους ξεχώριζε, χρησιμοποιώντας τη φράση: «Άνδρες Μακεδόνες και Έλληνες». Και εδώ όμως, ως συνήθως, οι αρνητές της ελληνικότητας της Μακεδονίας προσπαθούν να αποσπάσουν τις λέξεις από το νοηματικό τους περίγυρο και την περίσταση στην οποία χρησιμοποιούνται και να τις ερμηνεύσουν αυθαίρετα. Είναι προφανές, ότι η διπλή προσφώνηση χρησιμοποιούνταν από τον Μ. Αλέξανδρο για να τονιστεί η διαφορετική πολιτική σχέση του απέναντι στους ακροατές του: Οι Μακεδόνες ήταν υπήκοοί του. Οι υπόλοιποι Έλληνες ήταν απλά σύμμαχοί του. Θέλοντας ακριβώς να καταστήσει σαφή αυτήν τη διαφορά θέσης, ο Μ. Αλέξανδρος, απευθυνόμενος σε όλους με την ιδιότητα του αρχιστρατήγου, χρησιμοποιούσε για τους μεν τον όρο «Μακεδόνες» για τους δε τον όρο «Έλληνες».

3. Στράβων
Ο γεωγράφος Στράβων, πριν ξεκινήσει την περιγραφή του υπολοίπου τμήματος της Ευρώπης, διευκρινίζει ότι «εστί μέν ουν Eλλάς καί η Mακεδονία»(11). Εξαιτίας γεωγραφικών και μόνο λόγων εξετάζει βέβαια στη συνέχεια τη Μακεδονία μαζί με τις γειτονικές χώρες.

4. Ισοκράτης
Ο ρητοροδιδάσκαλος Ισοκράτης διάκειται με πολύ θετικό τρόπο απέναντι στους Μακεδόνες. Τονίζει ότι οι Έλληνες οφείλουν να ευγνωμονούν το βασιλέα της Μακεδονίας Φίλιππο B΄, διότι τούτος τους προσέφερε ελληνική κηδεμονία και τους απάλλαξε από τους βαρβάρους. Υπενθυμίζει παραπέρα στο Φίλιππο Β΄ την καταγωγή του από τη γενιά του Ηρακλή και τον προτρέπει να ενώσει όλους τους Έλληνες και ως ηγέτης τους να τους οδηγήσει σε εκστρατεία κατά των Περσών. Τον παρακινεί επίσης να κινδυνεύσει για ολόκληρη την Ελλάδα, όπως ο γενάρχης του Ηρακλής. Ο Ισοκράτης τοποθετεί βέβαια τους Μακεδόνες, λόγω του βασιλικού καθεστώτος τους, εκτός των δημοκρατικών πολιτευμάτων, τονίζει όμως συγχρόνως κατηγορηματικά ότι πρόκειται για «ουχ αλλόφυλλον έθνος», αλλά για Έλληνες (12).

5. Πολύβιος
Ο ιστορικός Πολύβιος αναφέρει, ότι οι Μακεδόνες διέφεραν από τους βαρβάρους λαούς, διότι ως Έλληνες ήταν ελεύθεροι άνθρωποι και εξέφραζαν με παρρησία τη γνώμη τους ακόμη και στο βασιλέα τους, χωρίς να τον προσκυνούν με εδαφικές υποκλίσεις(13). Κατά την αγόρευσή του προς τους Λακεδαιμονίους το 210 π.Χ. ο πρέσβης των Aκαρνάνων Λυκίσκου φέρεται να αξιολογεί τους Μακεδόνες ως το δεξί χέρι και το πρόφραγμα της Ελλάδας: «Tίνος καί πηλίκης δει τιμής αξιούσθαι Mακεδόνας, οι τον πλείω του βίου χρόνον ου παύονται διαγωνιζόμενοι προς τούς βαρβάρους υπέρ της των Eλλήνων ασφαλείας; ότι γάρ ει ποτ’ αν εν μεγάλοις ην κινδύνοις τά κατά τούς Eλληνας, ει μη Mακεδόνας είχομεν πρόφραγμα και τας των παρά τούτοις βασιλέων φιλοτιμίας, τις ου γινώσκει;»(14) Πώς θα μπορούσαν όμως οι Μακεδόνες να είναι το δεξί χέρι και το πρόφραγμα των Ελλήνων, αν δεν ήταν και οι ίδιοι Έλληνες; Στο πλαίσιο της ίδιας αγόρευσης επιχειρείται να πειστούν οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αιτωλοί να συμμετάσχουν μαζί με τους ομόφυλούς τους Μακεδόνες στον κοινό πανελλήνιο αγώνα κατά των αλλόφυλων Ρωμαίων. Πώς θα μπορούσαν όμως να χαρακτηρίζονται οι Μακεδόνες ομόφυλοι και οι Ρωμαίοι αλλόφυλοι, αν οι πρώτοι δεν ήταν Έλληνες; Στη συνεδρίαση, όπου λαμβάνει χώρα η παραπάνω αγόρευση, παρότι μερικοί σύνεδροι μίλησαν εναντίον των Μακεδόνων εξαιτίας των εσωτερικών ενωτικών πολέμων που αυτοί διεξήγαγαν, κανείς δεν τόλμησε να αρνηθεί την ελληνικότητά των Μακεδόνων(15). Ο Πολύβιος διατυπώνει μετά από όλα αυτό το συμπέρασμα, ότι είναι σεμνότερο και δικαιότερο να συμπεριλάβουμε στην ιστορία της Ελλάδας και τις νίκες και τα ανδραγαθήματα του Φιλίππου, διότι και οι Μακεδόνες ήταν Έλλήνες(16).
Τέλος, ο Πολύβιος αναφέρει επίσης και την περίπτωση του αντιπροσώπου της Ναυπακτίας Αγέλαο, ο οποίος στο συνέδριο του 217 π.Χ. πρότεινε σ’ όλους τους Έλληνες, παρόντος και του Φιλίππου του Ε΄ της Μακεδονίας, να σταματήσουν τους εμφυλίους πολέμους και ενωμένοι χέρι με χέρι, έτσι όπως περνά μία ομάδα έναν πλημμυρισμένο ποταμό, να αντιμετωπίσουν τους Ρωμαίους. Η παραπάνω πρόταση, που απευθύνεται και στο Φίλιππο τον Ε΄ και κάνει λόγο για μία κοινή απ’ όλους τους Έλληνες αντιμετώπιση των Ρωμαίων, δείχνει ξεκάθαρα πως οι Μακεδόνες και ήταν και θεωρούνταν από όλους τους άλλους κατοίκους της Ελλάδας ως Έλληνες(17).

6. Πλούταρχος
Η ελληνική ταυτότητα της Μακεδονίας προκύπτει με σαφήνεια και μέσα από τα κείμενα του Πλούταρχου. Τούτος, κατά την εξιστόρηση του βίου του Φλαμινίνου, τονίζει χαρακτηριστικά, ότι όλοι οι αγώνες που έκαναν μεταξύ τους οι Έλληνες, συμπεριλαμβανομένων και των αγώνων με τους Μακεδόνες, μέχρι την ημέρα της κατάληψης της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, εξαιρουμένων μόνον των αγώνων με τους Πέρσες, έγιναν από Έλληνες προς Έλληνες(18).

7. Παυσανίας
Ο Παυσανίας, στο έργο του «Ελλάδας Περιηγήσεις», μας βεβαιώνει ότι οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες, διότι συμμετείχαν στις Αμφικτιονίες, στις οποίες εντάσσονταν ως μέλη αποκλειστικά Έλληνες(19).

8. Διόδωρος
Ο ιστοριογράφος Διόδωρος συγκαταλέγει χωρίς ενδοιασμούς και το βασίλειο του Φιλίππου της Μακεδονίας στα ελληνικά κράτη, θεωρώντας ότι και η Μακεδονία ήταν Ελλάδα και οι Μακεδόνες Έλληνες(20).

9. Αισχύνης
Ο ρήτορας Αισχύνης, ενόψει της επιθετικότητας του Φιλίππου του Β΄ και της διαρκούς επέκτασης της κυριαρχίας του στις αθηναϊκές αποικίες της Χαλκιδικής, χαρακτήριζε το βασιλιά της Μακεδονίας στην αρχή, ρητορική άδεια, ως «βάρβαρο». Αργότερα, όμως, ο ίδιος ρήτορας εμφανίζεται στην Βουλή των Αθηναίων να προτείνει να δοθεί η εξουσία όλης της Ελλάδας στο Φίλιππο, ώστε αυτός, με ενωμένους όλους τους Έλληνες, να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών. Είναι σίγουρο, πως ο Αισχύνης δεν θα τολμούσε να κάνει μία τέτοια πρόταση στη Βουλή των Αθηναίων, αν ο Φίλιππος δεν ήταν Έλληνας, αφού διαφορετικά θα κινδύνευε κατ’ ελάχιστον να υποστεί την ποινή του εξορισμού.

10. Αισχύλος
Ο ποιητής Αισχύλος στην αρχαιότερη τραγωδία του, τις «Ικέτιδες», παρουσιάζει τη Μακεδονία, από την Πίνδο και τη Δωδώνη μέχρι την κοιλάδα του Στρυμόνα ποταμού, ως περιοχή της Ελλάδας(21).

11. Όμηρος
Ο Όμηρος εντάσσει στους Πανέλληνες και τους Μακεδόνες(22).

12. Άλλες πηγές
Στη περσική επιγραφή της Περσέπολης του 513 π.Χ., όπου αναφέρονται οι τότε υποτελείς λαοί στο Δαρείο Α΄, είναι καταγεγραμμένη και μία φυλή Ελλήνων με το όνομα YAUNA TAKABARA, δηλαδή Ίωνες (Γιουνάν), επειδή φορούσαν ένα είδος καπέλου σαν ασπίδα. Από τα μακεδονικά νομίσματα και τις τοιχογραφίες των τάφων της Μακεδονίας διαπιστώνεται ότι τέτοιο καπέλο τύπου καυσίας φορούσαν συνήθως οι Μακεδόνες.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ηρόδοτου ιστορία Η΄ 43.
2. Ηροδότου ιστορία Ε΄ 22.
3. Ηροδότου ιστορία Η΄ 137-138.
4. Ηροδότου ιστορία Θ΄ 45, 2.
5. Ηροδότου ιστορία, Ε΄ 6.
6. Αρριανού, Αλεξάνδρου Ανάβασις A΄, 2.
7. Παυσανία Φωκικά Η 2 και 4.
8. Αρριανού, Αλεξάνδρου Ανάβασις A΄, 2.
9. Αρριανού, Αλεξάνδρου Ανάβασις Α΄, 5, 7
10. Aρριανού, Αλεξάνδρου Ανάβασις Α, 16, 7.
11. Στράβωνος Γεωγραφία αποσπάσματα Z΄, 9.
12. Ισοκράτους, Φιλιππικός, ξε΄ 154. νβ΄ 127.
13. Πολυβίου ιστορία Ε΄ 7.
14. Πολυβίου ιστορία, Θ΄ 35., 2 και 38.
15. Πολυβίου ιστορία Θ΄ 37,7.
16. «Καίτοι γε πολλώ σεμνότερον ην και δικαιότερον και τη περί της Ελλάδας υπόθεσει τα πεπεραγμένα Φιλίππω συμπεριλαβείν ήπερ εν τη Φιλίππου τα της Ελλάδας» (Πολυβίου ιστορία Η΄ 11 και 13, 4).
17. Πολυβίου ιστορία Ε΄ 103-104.
18. Πλουτάρχου, Βίοι παράλληλοι, Βίος Φλαμινίνου IA΄ 38.
19. Παυσανία, Ελλάδας Περιηγήσεις, Φωκικά 8.
20. Διοδώρου ιστορία ΣΤ΄ 95.
21. Αισχύλου Ικέτιδες στ. 250.
22. Ομήρου Ιλιάδα Π΄ στ. 287-8.

Κυριάκου Παπακυριάκου

Το όραμα του προφήτη Δανιήλ

Χαρακτηριστικό είναι π.χ. το αναφερόμενο στην Παλαιά Διαθήκη όραμα του προφήτη Δανιήλ (8, 1-22), με το οποίο, δια της παραβολικής νίκης του τράγου κατά του κριού, προφητεύονται, διακόσια χρόνια νωρίτερα, οι νίκες του M. Αλεξάνδρου κατά των Mήδων και των Περσών.
Ο προφήτης Δανιήλ, ειδικότερα, αναφέρεται να βλέπει το 539 π.Χ. σε όραμα ένα κριό να στέκεται κοντά του. Τούτος είχε δύο κέρατα, που το ένα μεγάλωνε περισσότερο από το άλλο. Σε λίγο φάνηκε και ένας τράγος, ο οποίος είχε ανάμεσα στα μάτια του ένα εντυπωσιακό κέρατο. Ο τράγος όρμησε κατά του κριού οργισμένος και του έσπασε τα κέρατα. Κατά τη διάρκεια της ακμής της δόξας του τράγου έσπασε το μεγάλο κέρατό του και φύτρωσαν στη θέση του τέσσερα νέα κέρατα, στραμμένα προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Στην απορία του Δανιήλ περί του νοήματος του οράματος παρουσιάζεται ένας άνδρας και του δίνει την εξής ερμηνεία: Ο κριός είναι ο βασιλέας των Μήδων και Περσών Δαρείος Γ΄ ο Κοδομανός.
Ο τράγος είναι ο βασιλέας των Ελλήνων Μ. Αλέξανδρος, ο οποίος το 331 π.Χ. στη μάχη του Γρανικού ποταμού συνέτριψε τη δύναμη (: τα κέρατα) του Δαρείου. Για τον παραπάνω λόγο, τον Μ. Αλέξανδρο τον παρίσταναν στα νομίσματα με κέρατο τράγου. Τούτο έσπασε βέβαια με το θάνατό του, στη θέση αυτού φύτρωσαν όμως τέσσερα νέα «κέρατα»: οι διάδοχοί του Μ. Αλεξάνδρου με τα τέσσερα βασίλεια.

ΔΑΝΙΗΛ - ΒΗΛ ΚΑΙ ΔΡΑΚΩΝ
...
Δαν. 8,20 ὁ κριός, ὃν εἶδες, ὁ ἔχων τὰ κέρατα βασιλεὺς Μήδων καὶ Περσῶν.

Δαν. 8,20 Ο κριός, τον οποίον είδες είναι ο βασιλεύς των Μηδων και των Περσών.

Δαν. 8,21 ὁ τράγος τῶν αἰγῶν βασιλεὺς Ἑλλήνων· καὶ τὸ κέρας τὸ μέγα, ὃ ἦν ἀναμέσον τῶν ὀφθαλμῶν αὐτοῦ, αὐτός ἐστιν ὁ βασιλεὺς ὁ πρῶτος.


Δαν. 8,21 Ο τράγος των αιγών είναι ο βασιλεύς των Ελλήνων. Το μεγάλο κέρας, το οποίον ήτο ανάμεσα στους οφθαλμούς του, αυτός είναι ο πρώτος και μέγας βασιλεύς των Ελλήνων.

Δαν. 8,22 καὶ τοῦ συντριβέντος, οὗ ἔστησαν τέσσαρα κέρατα ὑποκάτω, τέσσαρες βασιλεῖς ἐκ τοῦ ἔθνους αὐτοῦ ἀναστήσονται καὶ οὐκ ἐν τῇ ἰσχύϊ αὐτοῦ.

Δαν. 8,22 Η συντριβή του μεγάλου αυτού κέρατος και τα τέσσαρα αλλά, τα οποία αντ' αυτού εφύτρωσαν, υποδηλώνουν τέσσαρας βασιλείς από το έθνος αυτό, οι οποίοι θα εγερθούν, χωρίς όμως να έχουν και την δύναμιν του πρώτου.

Δαν. 8,23 καὶ ἐπ᾿ ἐσχάτων τῆς βασιλείας αὐτῶν, πληρουμένων τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν, ἀναστήσεται βασιλεὺς ἀναιδὴς προσώπῳ καὶ συνίων προβλήματα.

Δαν. 8,23 Κατά το τέλος της βασιλείας αυτών, όταν πλέον θα έχουν φθάσει εις την πληρότητά των αι αμαρτίαι των αποστατών Ιουδαίων, θα εμφανισθή ένας αδιάντροπος βασιλεύς, πανούργος και πολυμήχανος.

Δαν. 8,24 καὶ κραταιὰ ἡ ἰσχὺς αὐτοῦ καὶ θαυμαστὰ διαφθερεῖ καὶ κατευθυνεῖ καὶ ποιήσει καὶ διαφθερεῖ ἰσχυροὺς καὶ λαὸν ἅγιον.

Δαν. 8,24 Θα έχη μεγάλην δύναμιν, θα επιφέρη αδιηγήτου καταοτροφάς. Θα φέρη εις πέρας τας ενεργείας του. Θα πράττη ο,τι θέλει και θα καταστρέψη ισχυρούς λαούς και αυτόν ακόμη τον άγιον λαόν του Θεού.

Δαν. 8,25 καὶ ὁ ζυγὸς τοῦ κλοιοῦ αὐτοῦ κατευθυνεῖ· δόλος ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ μεγαλυνθήσεται καὶ δόλῳ διαφθερεῖ πολλοὺς καὶ ἐπὶ ἀπωλείας πολλῶν στήσεται καὶ ὡς ὠὰ χειρὶ συντρίψει.

Δαν. 8,25 Ο ζυγός της τυρανικής υποταγής θα, επεκταθή επιτυχώς εις λαούς. Θα ενεργή μετά δολιότητος, θα αλαζονευθή κατά τη καρδίαν αυτού και δια της πανουργία και των μηχανορραφιών του θα καταστρέψη πολλούς. Επάνω δε εις τα ερείπια πολλών θα σταθή αυτός υπερήφανος. Θα συντρίβη τους άλλους, με όσην ευκολίαν σπάζει κανείς ένα αυγό.

Δαν. 8 ,26 καὶ ἡ ὅρασις τῆς ἑσπέρας καὶ τῆς πρωΐας τῆς ῥηθείσης ἀληθής ἐστι· καὶ σὺ σφράγισον τὴν ὅρασιν, ὅτι εἰς ἡμέρας πολλάς.

Δαν. 8,26 Το όραμα των δυο χιλιάδων τριακοσίων ημερονυκτίων έχει και αυτό το νόημά του, είναι αληθές. Συ όμως τήρησε σιγήν, κράτησε ανερμήνευτον την όρασιν αυτήν, διότι αναφέρεται εις ένα απτομακρυσμένον χρονικόν διάστημα”.

Δαν. 8,27 καὶ ἐγὼ Δανιὴλ ἐκοιμήθην καὶ ἐμαλακίσθην ἡμέρας καὶ ἀνέστην καὶ ἐποίουν τὰ ἔργα τοῦ βασιλέως· καὶ ἐθαύμαζον τὴν ὅρασιν, καὶ οὐκ ἦν ὁ συνίων.

Δαν. 8,27 Επειτα από τας οράσεις αυτάς εγώ, ο Δανιήλ, έπεσα εις τεταραγμένον ύπνον, ησθένησα επί μερικάς ημέρας έπειτα από τας οποίας εσηκώθην και εξετέλουν, όπως συνήθως, τα έργα του βασιλέως. Ανελογιζόμην όμως με θαυμασμόν αυτά, τα οποία είδα και ήκουσα, χωρίς και να ημπορώ να εισχωρήσω στο πλήρες νόημά των.
...

(Όλη την προφητεία μπορείτε να την δείτε στο παρακάτω Μπλοκ)

http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG%20KeimenoMetafrasi/PD/50.%20DanielVil&Drakon.htm

Η Θρησκεία των Μακεδόνων

Σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, οι αρχαίοι Μακεδόνες ταυτίζονταν με τους υπόλοιπους Έλληνες. Αξίζει να τονιστεί, ότι από αρχαιοτάτων χρόνων, πριν την εισβολή του συγκρητισμού, οι κάτοικοι της νότιας και βόρειας Ελλάδας πίστευαν και λάτρευαν τους ίδιους δώδεκα θεούς που φέρονταν να κατοικούν στον Όλυμπο της Μακεδονίας.
Αν δεν ήταν Έλληνες οι Μακεδόνες και ελληνική η Μακεδονία, θα δέχονταν ποτέ οι νότιοι Έλληνες να λατρεύουν θεούς που φέρονταν να έχουν την κατοικία τους στη χώρα των Μακεδόνων; Ταύτιση υπήρχε και ως προς την πίστη στους υπόλοιπους θεούς και ημίθεους. Οι Μακεδόνες μοιράζονταν με τους νότιους Έλληνες την ίδια κοινή πίστη στις εννέα Μούσες, είχαν τις ίδιες θρησκευτικές αντιλήψεις περί ζωής και θανάτου, τηρούσαν τα ίδια θρησκευτικά ήθη και έθιμα και υιοθετούσαν τους ίδιους μύθους και θρύλους σε σχέση με τους θεούς και τη θεογονία. Αδιάψευστη μαρτυρία για τη λατρεία κοινών θεών αποτελούν και τα ονόματα των πόλεων της Μακεδονίας: Δίον (: προς τιμή του θεού Δία), Απολλώνια (: προς τιμή του θεού Απόλλωνα), Ηράκλεια (: προς τιμή του πανελληνίου ημιθέου και γενάρχη των βασιλέων των Μακεδόνων Ηρακλή)91.
Στους ίδιους θεούς με αυτούς των νοτίων Ελλήνων και με την ίδια τελετουργία κατέφευγαν παραπέρα οι Μακεδόνες για να ζητήσουν βοήθεια πριν από κάθε εκστρατεία. Στους ίδιους θεούς εκδήλωναν και την ευγνωμοσύνη τους μετά από κάθε νίκη. Όπως προκύπτει από τις πηγές, π.χ., ο Φίλιππος γιόρταζε στο Δίον τις νίκες του. Ο Μέγας Αλέξανδρος, πριν να αναχωρήσει για την ασιατική εκστρατεία του, κατέφυγε στο Δίον και προσέφερε θυσίες στο Δία. Μετά τη νίκη του στο Γρανικό ποταμό έστειλε ως αφιέρωμα ευγνωμοσύνης για τη θεά Αθηνά στο Παρθενώνα 300 ασπίδες.
Η λατρεία κοινών θεών επιβεβαιώνεται και από τις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μακεδονία, που έχουν φέρει στο φως έργα τέχνης, ναούς, αγάλματα και νομίσματα πανομοιότυπα με αυτά της Νότιας Ελλάδας. Τα νομίσματα που βρέθηκαν στη Μακεδονία, π.χ., έχουν εικόνες και επιγραφές των θεών του ελληνικού πάνθεου που λατρεύονταν σ’ όλη την Ελλάδα. Και αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία διαδηλώνουν με τον πλέον εναργή τρόπο ότι οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες και εκδήλωναν την πίστη τους με τον ίδιο τρόπο στους ίδιους θεούς και ημίθεους χωρίς καμιά διάκριση από τη Νότια Ελλάδα.
Οι Μακεδόνες χρησιμοποιούσαν επίσης για τις θρησκευτικές γιορτές τους ελληνικά ονόματα, που διέφεραν ουσιωδώς από τα ονόματα των εορτών των Ιλλυριών και Θρακών. Κοινά πολιτιστικά και λατρευτικά στοιχεία είχαν μόνο με τους Μάγνητες και τους Δωριείς, που προέρχονταν από την ίδια φυλή. Είχαν π.χ. το χορό Καρπαία των Μαγνητών και των Αιανών. Είχαν επίσης κοινές γιορτές όπως τα Εταιρίδια, την Απελλαία και τα Θαύλια από το Θεό Θαύλο των Θεσσαλών και των Αθηναίων.
Οι Μακεδόνες λάτρευαν επίσης και το Θεό Φόβο, στον οποίο προσέφεραν θυσίες την παραμονή κάθε μάχης. Στην εκστρατεία της Ασίας προσέφεραν όμως τακτικά θυσίες στους κοινούς θεούς όλης της Ελλάδας, και ποτέ σε αποκλειστικό θεό των Μακεδόνων. Και από αυτό συνάγεται, ότι δεν είχαν ξεχωριστούς θεούς92. Παραπέρα, οι Μακεδόνες ήταν και μέλη της Αμφικτιονίας των Δελφών και ορίστηκαν και ως προστάτες του ιερού αυτών93.

Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ.

Ο ΗΡΟΔΟΤΟΣ,Ο ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
H καταγωγή των Μακεδόνων είναι Δωρική, είναι δηλαδή Δωρικό φύλο. Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος, σχετικά με το όνομα Μακεδών και τις μετακινήσεις των Δωριέων, την αρχική κατοίκησή τους στη Φθιώτιδα (όπως εκαλείτο η Στερεά Ελλάδα), και τη μετέπειτα κατοίκησή τους στους πρόποδες του Ολύμπου, της Όσσας και την Πίνδο, αναφέρει τα εξής: ‘’Το δε (Δωρικόν),
πολυπλάνητον κάρτα.
Επί μεν γαρ Δευκαλίωνος βασιλέος οίκεε γην την Φθιώτιν, επί δε Δώρου του Έλληνος (οίκεε) την υπό την Όσσαν τε και τον Όλυμπον χώρην, καλεομένην δε Ισταιώτιν˙ εκ δε της Ισταιώτιδος ως εξανέστη υπό Καδμείων, οίκεε εν Πίνδω, Μακεδνόν καλεόμενον’’. (Ηρόδ., Α΄ 56). ‘’Οι δε (Δωριείς) είχαν περιπλανηθεί επί πολύ. Διότι όταν βασίλευε ο Δευκαλίων
κατοικούσαν την Φθιώτιδα, και επί του Δώρου του υιού του Έλληνος (κατοικούσαν) την περιοχή στους πρόποδες της Όσσας και του Ολύμπου, η οποία ονομάζεται Ισταιώτις. Από την Ισταιώτιδα δε όταν εκδιώχθηκαν υπό των Καδμείων, κατοίκησαν την Πίνδο με το όνομα Μακεδνόν’’. Η περιοχή αυτή της Πίνδου όπου ζούσαν οι Μακεδόνες πιστεύεται ότι ήταν η περί το όρος Βόϊον. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στη λέξη Μακεδνόν αναφέρει τα εξής: ‘’Μακεδνόν, χωρίον εν Πίνδω, ως Ηρόδοτος εν πρώτη. Το
εθνικόν ομοίως’’. Ο Ηρόδοτος προσδιορίζει σαφώς τη συνάφεια Μακεδόνων και Δωριέων λέγοντας ότι οι Λακεδαιμόνιοι, οι Κορίνθιοι, οι Σικυώνιοι, οι Τροιζήνιοι και οι Επιδαύριοι στρατεύονταν, ‘’Εόντες ούτοι πλήν Ερμιονέων Δωρικόν τε και Μακεδνόν έθνος, εξ Ερινεού τε και Πίνδου και της Δρυοπίδος
ύστατα ορμηθέντες’’. (Η΄ 43). ‘’Ανήκουν όλοι, πλην των Ερμιονέων, στο Δωρικό και Μακεδνόν έθνος, ελθόντες (στην Πελοπόννησο) από τον Ερινεό και την Πίνδο και τελευταία από την Δρυοπίδα’’. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι Δωριείς με τους Ηρακλείδες κατέκτησαν την Πελοπόννησο ογδόντα χρόνια
μετά την άλωση της Τροίας. (Α΄11-13). Η αναγωγή της καταγωγής των Μακεδόνων και των Σπαρτιατών από τους Δωριείς και τον Ηρακλή, πιθανόν εξηγεί και το σεβασμό του βασιλιά της
Μακεδονίας Φιλίππου Β΄ προς τη Σπάρτη και την αποφυγή εκ μέρους του, πάση θυσία, να συγκρουσθεί με τους Σπαρτιάτες.

Το όνομα Μακεδνός ως επίθετο, απαντά ήδη στον Όμηρο, στην
Οδύσσεια. Ασφαλώς δεν χρειάζεται άλλη σαφέστερη απόδειξη της Ελληνικής προέλευσης του ονόματος Μακεδών, Μακεδνός και Μακεδονία. Το όνομα Μακεδνός έχει την έννοια του υψηλόκορμου, του υψηλόσωμου ανθρώπου: ‘’Αι δ΄ ιστούς υφόωσι και ηλάκατα στρωφώσιν ήμεναι, οία τε φύλλα Μακεδνής αιγείροιο˙’’. (Οδύσσεια, η 106). ‘’Άλλες δε υφαίνουν υφαντά και καθισμένες στρίβουν την ηλακάτη (ρόκα) σαν τα φύλλα της ψηλόκορμης λεύκας που με τον αέρα πεταλουδίζουν’’.
Οι Μακεδόνες ή Μακεδνοί λοιπόν ήταν υψηλόσωμοι άνθρωποι. Έχει ήδη λεχθεί, ότι φυλετικά οι Μακεδόνες είναι Δωριείς. Είναι γνωστό ότι οι Δωριείς είναι ένα από τα Ελληνικά φύλα, όπως οι Ίωνες, οι Αχαιοί και οι Αιολείς. Ανάλογα με τις περιοχές όπου είχαν κατοικήσει αυτά τα Ελληνικά φύλα, παρατηρήθηκε η ανάπτυξη και η χρησιμοποίηση αντίστοιχων διαλέκτων: Αιολική, Ιωνική, Δωρική διάλεκτος. Όλα τα αναφερόμενα ανωτέρω και όσα αναφέρονται στη συνέχεια, είναι αποδεκτά ιστορικώς και επιστημονικώς. Δεν μπορούν να διαψευστούν, με ανιστόρητους ισχυρισμούς και φθηνές επινοήσεις. Επίσης σε όσα αναφέρονται υπάρχει η ακριβής παραπομπή στα αρχαία κείμενα. Δεν
αναγράφεται τίποτε το οποίο δεν έχει καταγραφεί από την Ιστορία. Η παραπομπή αυτή γίνεται προς πλήρη απόδειξη της αλήθειας των αναφερομένων. Η αναγραφή επίσης τμημάτων από τα κείμενα των έργων των αναφερόμενων συγγραφέων έγινε για απόδειξη της σοβαρότητας του κειμένου, αλλά και για τη δυνατότητα να προσφύγει και να παραβάλλει κανείς τα αναφερόμενα και μάλιστα ταχέως και ευκόλως.
Αλήθεια, γνωρίζει κανείς πού βρίσκονταν οι Βαρδαρίτες Σλάβοι την περίοδο στην οποία αναφερόμαστε; Γιατί δεν τους αναφέρει κανείς γεωγράφος, ιστορικός, ρήτορας ή ποιητής, γιατί δεν τους αναφέρει η Ιστορία; Δεν αναφέρομαι βεβαίως μόνο σε Έλληνες συγγραφείς. Η απάντηση είναι απλή και σαφής και βεβαίως τη γνωρίζει ο καθένας. Οι Βαρδαρίτες δεν υπήρχαν στην περιοχή μας την περίοδο κατά την οποία η Μακεδονία και οι Μακεδόνες, οι Έλληνες δηλαδή κάτοικοί της έγραφαν την ιστορία της,
δημιουργούσαν τον πολιτισμό της και έκαναν το όνομά της γνωστό στα πέρατα της οικουμένης και τους Έλληνες κυρίαρχους της Ασίας. Κυρίαρχους όχι μόνο με τη στρατιωτική δύναμη και επιβολή, αλλά με τον πολιτισμό και με το πνεύμα. Οι Έλληνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου διέδωσαν την Ελληνική γλώσσα, τη θρησκεία, τη φιλοσοφία, την επιστήμη, την τέχνη, τη γραμματεία.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι ο Μέγας Αλέξανδρος αγαπήθηκε και λατρεύτηκε και πέρασε στην ιστορία και στους θρύλους των λαών τους οποίους κατέκτησε.
Το γεγονός ότι οι Σλάβοι γείτονές μας ήλθαν προοδευτικά δεκατρείς αιώνες μετά από αυτήν την ένδοξη περίοδο του Ελληνισμού και κατοίκησαν σε περιοχές όπου είχε εξαπλωθεί το Μακεδονικό κράτος, ένα κράτος το οποίο διευρυνόταν συνεχώς, δεν τους δίνει κανένα δικαίωμα στο όνομα της Μακεδονίας

ΔΟΓΑΣ Ι. ΜΗΝΑΣ

Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η Μακεδονία αναφέρεται επίσης ως Μακεδνία και Μακετία και οι
κάτοικοί της ως Μακεδανοί, Μακεδνοί και Μακέται. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στη λέξη Μακεδονία αναφέρει μεταξύ άλλων: ‘’Λέγεται δε και Μακεδονίας μοίρα Μακετία, ως Μαρσύας εν πρώτω Μακεδονικών < και την Ορεστείαν δε Μακετίαν λέγουσιν από του Μακεδόνος >. Αλλά και την όλην Μακεδονίαν Μακετίαν οίδεν ονομαζομένην Κλείδημος εν πρώτω Ατθίδος.…’’. ‘’Λέγεται ότι η Μακετία είναι περιοχή της Μακεδονίας, όπως (γράφει) ο Μαρσύας στο πρώτο βιβλίο του των Μακεδονικών. < Και την Ορεστείαν (την Ορεστίδα) τη λέγουν Μακετία, από το όνομα του Μακεδόνος > . Αλλά και όλη την Μακεδονία ο Κλείδημος τη γνωρίζει ότι ονομάζεται Μακετία, στο πρώτο βιβλίο του της Ατθίδος’’.
Το αρχαίο Ελληνικό επίθετο Μακεδνός και Μακεδανός σημαίνει
μακρύς, υψηλός. Η ρίζα μακ του ονόματος Μακεδονία και Μακεδνία, αλλά και η ρίζα μηκ, είναι κατ’ εξοχήν Ελληνικές και σημαίνουν μακρύς, υψηλός. Από την ρίζα μακ προέρχεται η δωρική λέξη μάκος, από την ρίζα μηκ προέρχεται
η ιωνική λέξη μήκος. Τα μακρά φωνήεντα άλφα (α) και ήτα (η) εναλλάσσονται στη λέξη αυτή, αλλά η έννοια αμφοτέρων των λέξεων είναι η διάσταση μήκος. Από την ίδια ρίζα και με το ίδιο νόημα η νήσος Εύβοια εκαλείτο Μάκρις και οι κάτοικοί της Μάκρωνες. Από την ρίζα μακ προέρχονται οι λέξεις μάκρος,
μακρύς. (
Το μακρό α της πρωτοελληνικής ετράπη στην Ιωνική σε α. Στη Δωρική το βραχύ α διατηρήθηκε). Οι Δωριείς αντί του γράμματος ήτα (η) των Ιώνων έγραφαν άλφα (α). π.χ. Ιστορία, Ιστορίη, Ασία, Ασίη, στρατιά, στρατιή,
Θεσσαλία, Θεσσαλίη, επωνυμία, επωνυμίη, στρατηλασία (εκστρατεία), στρατηλασίη κ.τ.λ. Οι Σπαρτιάτες, ως Δωριείς, τη δεικτική αντωνυμία την (αυτήν) την έλεγαν ταν. Είναι γνωστή η προτροπή, ή τάν ή επί τάς (ή αυτήν, να φέρεις, ή επ΄ αυτής, να σε φέρουν), των Σπαρτιατισσών γυναικών προς τους Σπαρτιάτες, όταν τους έδιναν τις ασπίδες τους. Το όνομα Μακεδονία αναλύεται, όπως αναφέρει ο καθηγητής Γλωσσολογίας και πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Μπαμπινιώτης στο σχετικό λήμμα, σε Μακι (μακ-ρός) (+) κεδών / -δόνες, το οποίο αποτελεί, πιθανόν Μακεδονικό τύπο της λέξης χών και χθών, η οποία σημαίνει γη. Η κατάληξη -δων, προερχόμενη από τη λέξη δα, εκ της οποίας και η λέξη δάπεδο, σημαίνει γη. Η λέξη δη ομοίως σημαίνει γη, και εξ αυτής η Δή - μητρα, η μητέρα γη. Επίσης, η λέξη Γα σημαίνει γη. Απαντά π.χ. στο στίχο,
‘’ω πά, Γάς παί, Ζεύ’’. (Χοηφόροι, 892, 901).
Αρχική σημασία του τοπωνυμίου Μακεδονία ήταν η υψηλά, η βόρεια, η μακράν κειμένη χώρα, ή η χώρα, η γη, η οποία είναι ευρεία, μακρά, δηλαδή μεγάλη αλλά και υψηλή, δηλαδή ορεινή, και οι κάτοικοί της Μακεδνοί σήμαινε οι υψηλοί άνθρωποι. Μακεδόνες είναι οι κάτοικοι της χώρας η οποία είναι ευρεία, μεγάλη, μακρά, υψηλή, ορεινή. Ανάλογα με το όνομα Μακεδών έχει σχηματιστεί και το όνομα Αμυδών, (πόλη την οποία αναφέρει ο Όμηρος) και Μυρμηδών. Μυρμηδόνες ελέγοντο οι κάτοικοι της Φθίας και οι στρατιώτες του Αχιλλέως. Χθων ήταν η προσωποποίηση του βάθους της γης, ταυτιζόταν με τη Γαία και θεωρείται η μητέρα των Τιτάνων (Αισχύλου, Προμηθεύς Δεσμώτης, 205), των Γιγάντων, του Τυφωέως (Θεογονία 821), των Σειρήνων, αλλά και των ονείρων. Η λέξη χθων απαντά επανειλημμένως στον Όμηρο: ‘’Ού τις εμεύ ζώντος και επί χθονί δερκομένοιο’’ (Α 88), ‘’επιχθονίων’’ (Α 266),‘’επιχθόνιοι’’ (Α 272), ‘’χθονί πουλυβοτείρη’’ (Γ 89), (Γ 195), ‘’κατά χθονός
όμματα πήξας’’, (Γ 217), ‘’επί χθονός ασπαίροντας’’ (Γ 293) κ.τ.λ.
Χθόνιος είναι ο προερχόμενος εκ της γης, ο ανήκων στη γη, ο
αναφερόμενος στη γη, ο εγχώριος, ο γήινος. Χθόνιοι θεοί ήταν οι θεοί του κάτω κόσμου. Χθόνιος ονομάζεται ο Ζευς στην Ιλιάδα στο στίχο, ‘’Ζεύς τε καταχθόνιος και επαινή Περσεφόνεια’’, (Ι 457), ο θεός Ερμής στους στίχους του Αισχύλου, ‘’Ερμή Χθόνιε, πατρώ΄ εποπτεύων κράτη’’, (Χοηφόροι, 1), και ‘’< άκουσον, > Ερμή Χθόνιε, κηρύξας εμοί’’, (Χοηφόροι, 124), και ο Διόνυσος ως ψυχοπομπός στους Ορφικούς ύμνους. Σε αναθηματική επιγραφή προς τον Πάνα, σε βάθρο από λευκό μάρμαρο σχήματος πεσσού, η οποία έχει βρεθεί στη Βέροια, η Μακεδονία αναφέρεται και ως Μακηδονία, πιθανόν για μετρικούς λόγους. (Βέβαια και ο
Ησίοδος (Ηοίαι, 3) λέει Μακηδόνα ιππιοχάρμην). Η επιγραφή έχει ως εξής:

‘’ΠΑΝ ΚΑΙ ΕΝ ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑ ΤΙΜΙΟΣ, ΑΛΛΑ ΠΟΘΟΣ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑ ΜΑΚΗΔΟΝΙΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΝ ΗΓΑΓΕΤΟ, ΙΠΠΟΚΛΕΟΥΣ ΔΕ ΑΡΕΤΑ ΜΕ ΤΕΘΑΛΟΤΑ ΚΑΙ ΝΕΟΝ ΩΔΕ ΘΗΚΕ ΓΕ ΤΕ ΕΚ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΚΙΣΣΟΝ ΑΝΑΨΑΜΕΝΟΣ. ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΕΙ ΧΑΡΙΣ ΑΔΕ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΑΙ
ΤΕΚΝΩΝ ΤΕΚΝΟΙΣ ΑΪΔΙΩΣ ΕΔΟΘΗ ΚΑΙ ΚΤΕΑΝΩΝ ΑΤΕΛΗΣ ΔΟΜΟΣ ΑΤΕ ΕΠΙΣΗΜΟΣ, ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΦΑΜΑ ΤΟΝΔΕ ΕΦΥΛΑΞΕΝ ΝΟΜΟΝ’’.
Όλα τα ανωτέρω, αλλά και όσα ακολουθούν, αποδεικνύουν περίτρανα ότι τα ονόματα Μακεδών και Μακεδονία ως λέξεις, ως έννοιες, ως γεωγραφική
περιοχή, ως πολιτισμός, ως άνθρωποι, σχετίζονται, ανήκουν και δίνουν περιεχόμενο μόνον σε ότι έχει, ή μπορεί να έχει σχέση, με την Ελλάδα.

ΔΟΓΑΣ Ι. ΜΗΝΑΣ

Άγιος Γερμανός Πρεσπών Φλώρινας

Ο Άγιος Γερμανός είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας και αποτελούσε το κεφαλοχώρι της περιοχής των Πρεσπών. Βρίσκεται πάνω σχεδόν στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ, πάνω από την λίμνη μεγάλη Πρέσπα και σε υψόμετρο 1.040 μέτρων. Απέχει 48 χλμ από τη Φλώρινα και 54 χλμ από την Καστοριά και ανήκει στον δήμο Πρεσπών. Οι σημερινοί κάτοικοι του Αγίου Γερμανού μεταφέρθηκαν στην περιοχή, που είχε ερημώσει από τον εμφύλιο πόλεμο, το 1952-54. Πριν τον Εμφύλιο, το χωριό αριθμούσε 3.500 κατοίκους.Σήμερα όμως κατοικούν περίπου 250 άτομα όλο το χρόνο. Ο Άγιος Γερμανός γνώριζε μεγάλη ακμή κατά το παρελθόν. Κατά την Οθωμανική περίοδο, η ονομασία του χωριού ήταν Γέρμαν και το 1926 μετονομάστηκε σε Άγιος Γερμανός. Η ύπαρξη του χωριού πιθανολογείται από τις αρχές του 10ου αιώνα, όποτε ανεγέρθηκε και ο ομώνυμος ναός.
Οι κύριες ασχολίες τους είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός. Στο χωριό λειτουργεί και παραδοσιακό αποστακτήριο για την παρασκευή τσίπουρου. Ολόκληρος ο οικισμός παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Πολλά από τα αξιόλογα σωζόμενα πέτρινα σπίτια χτίστηκαν στον οικισμό μέχρι το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Άγιος Γερμανός ήταν η γενέτειρα του Σπύρου Παρασκευαΐδη, υπαρχηγού του καπετάν Κώττα Χρήστου, που έδρασε στην περιοχή κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα. Άλλοι Μακεδονομάχοι του χωριού, ήταν ο Αλέξιος Αλεξούδης, ο Ιωάννης Δαμούλης, ο Νικόλαος Κουτσούκης, ο Στέργιος Μίσιος, ο Κωνσταντίνος Νάιδος και η Ελένη Χατζοπούλου.
Ο επισκέπτης αξίζει να δει τον εγγεγραμμένο σταυροειδή με τρούλο ναό του Αγ. Γερμανού (11 ου αι.), αφιερωμένο στον ομώνυμο άγιο και Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως που διασώζει τοιχογραφίες των 11ου, 13ου και 18ου αι., καθώς και τον ομώνυμο νεότερο ενοριακό ναό του 1882. Υπάρχει ακόμη η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου (17ος αι.). Στην πλατεία του χωριού κάθε χρόνο στις 23/4 και στις 12/5 οργανώνεται τοπικό πανηγύρι. Αγαπημένοι χοροί είναι ο λιτός και τα ηπειρώτικα.

Στο χωριό λειτουργεί Παιδική Δανειστική βιβλιοθήκη. Σημαντικές υπηρεσίες στην ανάπτυξη του τόπου προσφέρουν ο Πολιτιστικός Σύλλογος και η Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών. Εδώ λειτουργεί, επίσης, Κέντρο Πληροφόρησης, με στοιχεία για το φυσικό περιβάλλον! Τα πουλιά της περιοχής, τις ανθρώπινες δραστηριότητες και οργανωμένες ξεναγήσεις στην περιοχή με ειδικευμένους ξεναγούς.

Πάνω στο ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6, που διέρχεται από την περιοχή, βρίσκονται οι πηγές «Μοτσάρα» και «Ποτίστρα». Άλλες πηγές της περιοχής είναι το «Φυλάκιο», το «Προσήλιο» και η«Γιοβάνιτσα». Το χωριό διασχίζει το Παλιόρεμα, στα νερά του οποίου διαβιεί ενδημικό είδος άγριας πέστροφας. Κατά μήκος του ποταμού σώζονται τέσσερα γεφύρια και ένα στην πλατεία του χωριού.

Οι κορυφές του Βαρνούντα Κίρκο (2.156 μ.), Κίτσεβο (2.334 μ), Κότσυφας (2.066 μ), Γαϊδουρίτσα, Μπέλλα Βόδα (2.177 μ.) και Γιοβάνιτσα (2.125 μ) προσφέρουν πανοραμική θέα της γύρω περιοχής, όπως και οι θέσεις «Φυλάκιο» και «Προσήλιο». Μεγάλες δασικές εκτάσεις με έλατα και οξιές απλώνονται γύρω από το χωριό.

Πορεία του πληθυσμού:





Κάποιες από τις παραπάνω φωτογραφίες είναι του Γιώργου Κουσαγιαννίδη από το στούντιο φωτογραφίας Photoglobe στη Θεσσαλονίκη οι οποίες έγιναν για λογαριασμό του Ξενώνα Το Πέτρινο στο Άγιο Γερμανό στις Πρέσπες.

Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών Φλώρινας

Ο Αγ. Αχίλλειος, απέxει 60 χλμ. από τη Φλώρινα, 65 χλμ. από την Καστοριά και ο ομώνυμος οικισμός είναι χτισμένος σε υψ. 853 μ. μέσα στη Μικρή Πρέσπα.
Στο Τοπικό Διαμέρισμα Αγίου Αχιλλείου υπάγεται και ο οικισμός Πύλη, που κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν τούρκικο χωριό.Στο νησάκι του Αγ. Αχιλλείου που προσεγγίζεται πλέον από πλωτή ξύλινη γέφυρα 800μ., υπάρχει ο ομώνυμος οικισμός με τα 11 σπίτια που η παράδοση θέλει να είναι πάντα τόσα, αφού θρυλείται ότι αν γίνουν περισσότερα, κάποιο θα γκρεμιστεί.Οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τον τουρισμό.

Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό βρίσκονται τα ερείπια της τρίκλιτης βασιλικής του Αγ. Αχιλλείου (10ος αι.). Στην εκκλησία του Αγ. Αχιλλείου,βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Αχιλλείου. Εκεί μετέφερε ο Βούλγαρος τσάρος Σαμουήλ από την πόλη της Λάρισας το λείψανο του επισκόπου της, Αγ. Αχιλλείου, γύρω στο 980-985. Είναι μία τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και αποτέλεσε για πέντε αιώνες τον επισκοπικό ναό της Πρέσπας. Έδωσε το όνομα στο νησί και πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες βασιλικές της Ελλάδας.
Αξιόλογο θρησκευτικό μνημείο αποτελεί επίσης το μοναστήρι της Παναγίας Πορφύρας (αρχές 16ου αι.). Η θεοσέβεια των κατοίκων της περιοχής διαφαίνεται από το πλήθος των εκκλησιών: Αγ. Γεωργίου, Αγ. Νικολάου, Αγ. Δημητρίου(12ος - 14ος αι.), Δώδεκα Αποστόλων (11ος-12ος αι.), Αγ. Αθανασίoυ, Αγ. Γεωργίου (Πύλη), Αγ. Νικολάου και Aγ. Αθανασίoυ (Δασερή). Σε παλιότερες εποχές όλο το νησί ήταν κάστρο.
Στον εορτασμό του Αγ. Αχιλλείου, πραγματοποιείται εκκλησιασμός στην ομώνυμη εκκλησία σε ιδιαίτερα συγκινησιακό κλίμα. Ξεχωριστή εμπειρία για τον επισκέπτη αποτελούν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Πρέσπες» μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις πανελλαδικά, που λαμβάνουν χώρα στο νησί του Αγ. Αχιλλείου.

Ψαράδες Πρεσπών Φλώρινας

Σε απόσταση 60 χλμ. από τη Φλώρινα συναντάμε το χωριό Ψαράδες, που είναι χτισμένο σε υψ. 850 μ. Τους χειμερινούς μήνες κατοικείται από 100 άτομα, ενώ το καλοκαίρι από 120.
Κύρια πηγή του εισοδήματός τους είναι n αλιεία n κτηνοτροφία (σπάνια ράτσα αγελάδων βραχυκερατικής φυλής) και ο τουρισμός. Είναι το μοναδικό ελληνικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός.

Η ιχθυοπανίδα της περιοχής είναι πλούσια και περιλαμβάνει 18 είδη, από τα οποία τα σπουδαιότερα είναι: κυπρίνος, μπράνα, τσιρόνι, σκουμπούζι, πεταλούδα, χέλια, κέφαλος, πλατίκα κ.ά.
Η λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας καλύπτει έκταση 272 τετρ. χλμ. και έχει βάθος 55 μ. Εκεί παρατηρούνται πάρα πολλά είδη σπάνιων πουλιών, όπως αργυροπελεκάνοι, ερωδιοί, λαγγόνες, κορμοράνοι κ.ά. Επίσης, υπάρχουν καταπράσινες πλαγιές με μικτά δάση κέδρου, βελανιδιάς, θραύσου. Από την κορυφή Ντέβας και τα ακρωτήρια Ρώτι, Στόκι και Άγ. Νικόλαος μπορεί κανείς να απολαύσει τη θέα. Στα βράχια των ακτών της Μεγάλης Πρέσπας υπάρχουν σπήλαια.

Το δάσος υπεραιωνόβιων κέδρων στο εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου στο δρόμο για Ψαράδες εντάσσεται στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πρεσπών, που προστατεύεται από τη συνθήκη Ραμσάρ.

Από τους Ψαράδες με βάρκα μπορούμε να επισκεφτούμε τα ασκηταριά της Παναγίας Ελεούσας, της Ανάληψης και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, που βρίσκονται στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας. Επίσης, στη διαδρομή μπορούμε να θαυμάσουμε τις βραχoγραφίες της Παναγίας Ελεούσας, της Παναγίας Βλαχερνίτισας και στην ανατολική όχθη του Αγ. Νικολάου. Η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στους Ψαράδες, σύμφωνα με την παράδοση, χτίστηκε από μαστόρους της Κορυτσάς το 1903.

Όλα τα σπίτια του οικισμού είναι παραδοσιακά και διατηρούν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των αντίστοιχων σπιτιών της εποχής που χτίστηκαν. Το Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία του χωριού διεξάγεται διήμερο πανηγύρι.

Οι λίμνες των Πρεσπών

Οι Πρέσπες ανήκαν στην αρχαιότητα στις λίμνες της Δασσαρητικής λεκάνης.
Νεότερη ονομασία τους ήταν Μικρή και Μεγάλη Βρυγηίς, ενώ σήμερα ονομάζονται Πρέσπες. H λεκάνη των Πρεσπών σχηματίστηκε κατά την Τριτογενή γεωλογική εποχή και n εξέλιξη τους οφείλεται σε καρστικά φαινόμενα. Στην αρχή υπήρχε μόνο μία λίμνη, ενώ σήμερα έχει χωριστεί σε δύο, ωστόσο n στάθμη της Μεγάλης Πρέσπας βρίσκεται πάντα χαμηλότερα απ' αυτή της Μικρής. Κατά τη διάρκεια δε του έτους, n διαφορά της στάθμης κυμαίνεται από 0,80 έως 1,80 μ.

Οι βάρκες (Πλάβες)
Τα πρώτα σκάφη στις Πρέσπες ήταν μονόξυλα. Κατασκευάζονταν από ένα μεγάλο και ευθύ κορμό βελανιδιάς και είχαν μήκος 3-4 μ. H πλώρη τους ήταν στενότερη και μυτερή. Αυτά χρησιμοποιούνταν μόνο στην ακτή γιατί ήταν ασταθή και αναφέρονται μέχρι τη δεκαετία του '60. να άλλο είδος βάρκας που έπλεε παλιά στις Πρέσπες είχε μήκος 7 μ. και στο κάτω μέρος ήταν παράλληλα τοποθετημένοι φλοιοί πεύκων που ενώνονταν κατά μήκος. H πλώρη και n πρύμνη είχαν ευθύ σχήμα. Υπήρχε κι ένας ακόμη τύπος βάρκας που έμοιαζε με το σημερινό.
Οι βάρκες που προορίζονταν για χρήση στη Μεγάλη Πρέσπα ήταν μεγαλύτερες και μακρύτερες από εκείνες της Μικρής Πρέσπας, λόγω του μεγαλύτερου βάθους της. Οι μέθοδοι αλιείας που χρησιμοποιούσαν είναι συνολικά 14. Αυτές ήταν: 1) το ψάρεμα με κότσες ή καλαμωτές ή φυλάκια ή κατίκια, 2) τα γκραντέσια, 3) ο φανός ή φανόζι ή φανάζι, 4) οι Αραπούλες, 5) n βολή, 6) ο γρύπος, συρώμενος από τη στεριά, 7) ο γρύπος, συρώμενος από τη βάρκα, 8) σάκ ή σάκκος, 9) τα στραβόξυλα ή ποτισόκι ή καλαυτάρα, 10) τα πεζόβολα, 11) τα κέδρα ή κέντρα ή πελώζια, 12) το παραγάδι, 13) το καμάκι, 14) τα δίχτυα απλωτά, μανωμένα ή απλά. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται μόνο οι 3 τελευταίες.



Λίμνη Μεγάλη Πρέσπα
Βρίσκεται στο ΒΔ. άκρο της χώρας στα σύνορα με την Αλβανία και τα Σκόπια. Είναι λίμνη γλυκού νερού, το υπερθαλάσσιο ύψος της είναι 843 μ. και το εμβαδόν της εντός της Ελλάδας είναι 40 τ.χμ. Σχηματίσθηκε κατά τη διάρκεια του τριτογενούς και το γεωλογικό της υπόβαθρο αποτελείται από ασβεστόλιθους. Το μέγιστο μήκος της είναι 26,9 χμ. και το μέγιστο βάθος της είναι 50 μ. στη θέση «ροτ» απέναντι από το χωριό Ψαράδες.
Δέχεται τα νερά της Μικρής Πρέσπας, με την οποία συνδέεται μέσω στενής λωρίδας γης-ισθμού, στην περιοχή Κούλα, μήκους 4 χμ. και πλάτους 200-1.000 μ. Είναι αισθητά βαθύτερη από τη Μικρή Πρέσπα και επικοινωνεί υπόγεια με τη λίμνη Αχρίδα που βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο. Στις όχθες της έχει υδροφυτική βλάστηση και βλάστηση καλαμιώνων. Πλούσια είναι και n πανίδα γύρω από τη λίμνη. H περιοχή αποτελεί Εθνικό Δρυμό και ενδείκνυται για αλιεία, κυνήγι, αναψυχή και τουρισμό. Από τις πιο γνωστές περιοχές της λίμνης για κολύμπι, είναι n παραλία της Κούλας.

Λίμνη Μικρή Πρέσπα

(Στο N. Φλώρινας κι αυτή, 0,5 χμ. από τη Μικρολίμνη.) Το εμβαδόν της είναι 43 τ.χμ. και το ύψος της πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας είναι 856 μ. (13,5 μ. ψηλότερα από τη Μεγάλη Πρέσπα). Λίμνη γλυκού νερού που σχηματίσθηκε πιθανότατα κατά τη διάρκεια του Τριτογενούς όταν ήταν ενωμένη με τη Μεγάλη Πρέσπα. Οι δύο λίμνες χωρίστηκαν κατά το τεταρτογενές ή νεογενές εξαιτίας αποθέσεων παρακείμενων χειμάρρων. Το μέγιστο μήκος της φτάνει τα 13,6 χμ. και το N. άκρο της καταλήγει στην Αλβανία. Το υπόβαθρο της λίμνης αποτελείται από ασβεστόλιθους, γρανίτες και γρανοδιορίτες και οι ακτές της είναι σε άλλα σημεία απότομες και σε άλλα επίπεδες με καλαμιώνες. H βλάστηση είναι υδροφυτική, υγρών λιβαδιών, καλαμιώνων και (παραϋδάτια) δενδρώδης. Τα νερά της χρησιμοποιούνται για ύδρευση, άρδευση, αλιεία, αναψυχή και τουρισμό, παγώνουν όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα κάθε χειμώνα. Αποτελεί υγρότοπο διεθνούς σημασίας σύμφωνα με τη σύμβαση Ραμσάρ, είναι Εθνικός Δρυμός και ειδικά προστατευόμενη περιοχή και σημαντικότατη για την ιχθυοπανίδα της. Τόπος ιδιαίτερης σπουδαιότητας για τις αποικίες των αργυροπελεκάνων και των ροδοπελεκάνων, καθώς και τόπος αναπαραγωγής τους όπως και των ερωδιών και των κορμοράνων. Εδώ διαβιούν n βίδρα, από τα πιο σπάνια θηλαστικά της Ευρώπης, n αρκούδα, ο λύκος, το ζαρκάδι, π αλεπού και πολλές φορές φθάνει από την Αλβανία και κανένας λύγκας (σπάνιο είδος λύκου που μοιάζει με αγριόγατα).

O Εθνικός Δρυμός Πρεσπών

H Μεγάλη και n Μικρή Πρέσπα, λίμνες που βρίσκονται στο χάρτη στο Τριεθνές των συνόρων Αλβανίας, πρώην Γιουγκοσλαβίας και Ελλάδας, είναι μια μοναδική σε ομορφιά τοποθεσία με πανάρχαια ιστορία. Πρόκειται για μια απομονωμένη περιοχή λόγω της γεωγραφίας του τοπίου (περιβάλλονται από τα ψηλά βουνά των Δειναρικών Άλπεων και τις βόρειες πτυχώσεις της Πίνδου), με οροπέδιο με κλίση από B. προς Ν., παρθένο φυσικό περιβάλλον, παραδοσιακά χωριά και φιλόξενους κατοίκους. Στη λίμνη Μικρή Πρέσπα ένα μικρό φιόρδ στην κοινότητα της Μικρολίμνης ενώνει την Ελλάδα με την Αλβανία. Την περιοχή των Πρεσπών διασχίζει το διεθνές ορειβατικό μονοπάτι Ε6. Το κλίμα της περιοχής των Πρεσπών είναι ήπιο, μεταξύ μεσογειακού και ηπειρωτικού.
O Εθνικός Δρυμός Πρεσπών (ανακηρύχθηκε το 1974) καλύπτει 256 τετραγ. χμ. από τα οποία τα 83 περίπου καλύπτονται από τις δύο λίμνες Πρέσπες και τα 50 αποτελούν τον πυρήνα του (Ζώνη Απόλυτης Προστασίας). Είναι ο μεγαλύτερος από τους 10 συνολικά εθνικούς δρυμούς της χώρας μας και περιλαμβάνει υπαλπικά και ασβεστόφιλα δάση πανύψηλης οξιάς, δάση δρυός (ευθυτενείς βελανιδιές), τη «βόρεια» σημύδα, δασώδεις φυτοκοινωνίες, καλαμιώνες, φυλλοβόλα και κωνοφόρα δέντρα, 1.400 είδη φυτών, 1.200 είδη φτέρης, αλπικά λιβάδια σε υψ. 1.800 μ. και τα μοναδικό στην Ευρώπη δάσος από γηραιούς κέδρους (άρκευθο ή ψευδοκυπαρίσσι) στη διαδρομή από Κούλα προς Ψαράδες, όπως και ένα ενδημικό είδος, την Centaurea prespana. Στη χλωρίδα του Δρυμού συμπεριλαμβάνεται κι ένας μικρός αριθμός φυτικών ειδών που διέπονται υπό καθεστώς διεθνούς σημασίας. Τα υγρά λιβάδια (παραλίμνιες περιοχές με χαμηλή υγρόφιλη βλάστηση) είναι πολύ σημαντικά για την αναπαραγωγή ψαριών και αμφιβίων, τη συγκέντρωση ασπόνδυλων οργανισμών και τη λειτουργία τους ως χώρος διατροφής υδρόβιων πουλιών. H ύπαρξή τους σχετίζεται με τον έλεγχο του πλάτους των καλαμιώνων. Παλιότερα στα υγρά λιβάδια των Πρεσπών έβοσκαν κοπάδια βοοειδών και βουβάλων.
H πανίδα, ερπετοπανίδα και ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι πολύ πλούσια λόγω των πολλών βιότοπων και σπάνια (11 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών, 45 είδη θηλαστικών, πάνω από 260 είδη παρυδάτιων πτηνών). O Δρυμός Πρεσπών περιλαμβάνει 12 χωριά. Στο χωριό Ψαράδες ζει το προστατευόμενο είδος της αγελαδίτσας νάνου, ύψους 1.10 μ. Οι Πρέσπες αποτελούν τόπο αναπαραγωγής πολλών απειλούμενων με εξαφάνιση πουλιών (π.χ. αργυροπελεκάνος, ροδοπελεκάνος). Στο Πλατύ ζει ο πελαργός, στην ψηλότερη φωλιά της Ευρώπης (950 μ.). Σημαντικότατη n ιχθυοπανίδα (17 είδη ψαριών, κυπρίνοι, πλατίκες, χέλια, κέφαλοι, πέστροφες, τσιρόνια κ.ά.), καθώς το 80% των ψαριών είναι ενδημικά. Τα ψάρια μπράνα Πρεσπών, πέστροφα του ποταμού του Αγ. Γερμανού Πρεσπών και κορύγονος Αγ. Παντελεήμονα (Βεγορίτιδα), είναι μοναδικά παγκοσμίως.

H Ιστορία των Πρεσπών

Ευρήματα προϊστορικών χρόνων, της εποχής του Χαλκού κα του Σιδήρου, είναι τα παλιότερα που έχουν έρθει στο φως μέχρι σήμερα στην περιοχή των Πρεσπών. Κατά τον 6ο αι. ο τόπος κατοικείται από νομάδες Δασσαρήτες και ίσως από Λυγκηστές ή από Τρικλάριους. H περιοχή ανήκει στην Λυγκηστίδα, ενώ από τις αρχές του 5ου αι. βρίσκεται στην επικράτεια της Μακεδονίας. Στην ελληνιστική εποχή μετά το βασίλειο του Φιλίππου, n περιοχή ανήκει διαδοχικά στο βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Επιγόνων.
Οικισμοί, κάστρα του Ιουστινιανού και του Βασίλειου Β μνημεία της Βυζαντινής περιόδου, ασκηταριά μοναχών σε σπήλαια και βραχογραφίες, συνεχίζουν την ιστορία. Τον 8ο αι. καταφεύγει στην περιοχή ο Άγ. Γερμανός, πατριάρχης Κων/πόλεως. Τέλη 8ου-αρχές 9ου αι. n Πρέσπα ανήκει στο θέμα Θεσσαλονίκης. Από τα τέλη του 9ου αι. περιέρχεται στον Βούλγαρο τσάρο-ηγεμόνα Συμεών. Στη Βασιλική του Αγ. Αχιλλείου στο ομώνυμο νησάκι στη Μικρή Πρέσπα, βρίσκεται ο τάφος του. Εκεί μετέφερε ο ίδιος από την πόλη της Λάρισας το λείψανο του επισκόπου της Αγ. Αχιλλείου γύρω στο 980-985. O Βασίλειος Β' Βουλγαροκτόνος, νικώντας τον Σαμουήλ, ανακαταλαμβάνει την Πρέσπα, όπου χτίζει δύο φρούρια.
Τα έτη 1060-1085 χαρακτηρίζονται από επιδρομές και λεηλασίες Πετσενέγων, Βουλγάρων, Νορμανδών. Στη συνέχεια την καταλαμβάνουν οι Φράγκοι, ο Σέρβος Δουσάν, οι Βυζαντινοί ξανά και στα τέλη του 14ου αι. οι Τούρκοι. Στους πέντε αιώνες που ακολουθούν χτίζονται πολλοί ναοί και μοναστήρια και στην περιοχή ανθεί γενικά ο μοναχισμός. H περιοχή απελευθερώθηκε από τους Τούρκους το 1912. Κατά τη διάρκεια δε του Μακεδονικού αγώνα και γενικότερα στις αρχές του 20ού αι. το ρεύμα της μετανάστευσης των κατοίκων των Πρεσπών προς Αμερική, Καναδά και Αυστραλία, είναι πολύ έντονο. Ακολούθησαν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οπότε το 1913 n περιοχή περιήλθε οριστικά στην Ελλάδα. Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο στην Πρέσπα υπήρχαν γαλλικά στρατεύματα, στην Μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκαν εδώ προσφυγικές οικογένειες από τον Πόντο και κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο n Πρέσπα περιήλθε στην ιταλική ζώνη δικαιοδοσίας. Μέχρι το τέλος του Εμφυλίου n περιοχή ελεγχόταν από αντάρτες. Τα δεινά υπήρξαν πολλά, ο τόπος όμως άντεξε με ό,τι σήμαινε αυτό σε πληθυσμιακές και πολιτιστικές απώλειες. Σήμερα την περιοχή της Πρέσπας αποτελούν 12 χωριά.

Παπανιάννης Φλώρινας (Ποπόζανι Popozani - Βακούφκιόϊ)

Σε 640 μ. υψ. δεσπόζει το πεδινό χωριό Παπαγιάννης του Δήμου Μελίτης, το οποίο απέχει μόλις 12 χμ. από την πόλη της Φλώρινας και 27 χμ. από το Αμύνταιο. Οι 800 κάτοικοι το χειμώνα (1.200 το καλοκαίρι) ασχολούνται με τη γεωργία (καλαμπόκι, σιτάρια, κριθάρια, σίκαλη κ.ά.), την κτηνοτροφία (βοοειδή), ενώ κάποιοι άλλοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ιδιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι. O Τυρπένης Κώστας ασκεί ακόμα το παραδοσιακό επάγγελμα του χτενά (χτένια αργαλειού). Πριν 300 περίπου χρόνια οι κάτοικοι μετοίκησαν στη σημερινή τοποθεσία από την αντίστοιχη του Αγ. Νικοδήμου στο δασύλλιο Βακούφσκα Κουρία (πιθανόν δώρο κάποιου Αγά), που βρίσκεται στο λόφο «Στράνατα». Η πιθανή αιτία μετοίκησης ήταν n έλλειψη νερού και n δύσκολη μεταφορά του από το ποτάμι. Στο τρίγωνο Παπαγιάννη-Μαρίνα-Ιτέα το 1259 πραγματοποιήθηκε n μάχη της Πελαγονίας, μεταξύ των Βυζαντινών και των Φράγκων.
Πηγή ζωής για τους κατοίκους αποτελεί n δασωμένη τοποθεσία Άγ. Νικόδημος. Στα δυτικά του χωριού ρέει ο ποταμός Σακουλέβας, σε μήκος 5 χμ. περίπου, ο οποίος πηγάζει από τα Άλωνα, έχοντας παραπόταμο τον Γεροπόταμο. Η χλωρίδα περιλαμβάνει ιτιά ασημόφυλλη (ρακίτα), φτελιά (καραγάτσι), λεύκα ασημόφυλλη, ενώ στα νερά του φιλοξενεί μπράνες, κέφαλους (μπελοβίτσες), καρακούσκες και γριβάδια. Ξεχωριστή θέα προς τη Φλώρινα προσφέρει n λοφοσειρά δυτικά του χωριού, που αποτελείται από τρεις λόφους «Στράντολ», «Ντίβιο Ριτ» και «Κουλύμπα».
Αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία αποτελούν οι Μονές των Αγ.Κων/νου και Ελένης και του Αγιορείτη Οσίου Νικόδημου.
Η πρώτη χτίστηκε το 1962, με δωρεά του Κυριάκου Γαζέα και προσφορές των κατοίκων. Η δεύτερη δεσπόζει στην κορυφή του μεσαίου από τους τρεις λόφους που απλώνονται δυτικά του χωριού, στη θέση Βακούφτσκα-Κουοία (= εκκλησιαστικό δασύλλιο), ιδρύθηκε πρόσφατα, είναι σταυροειδής με τρούλο, και n πρόσβαση επιτυγχάνεται από χωματόδρομο, κατάφυτο με λεύκες, ιτιές, ακακίες, κορομηλιές, βελανιδιές κ.ά. H εκκλησία του Αγ. Νικολάου (1908-12), βασιλική μετά τρούλου), πολιούχου του χωριού, βρίσκεται στα δυτικά. Το μεγαλόπρεπο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου στην πλατεία του χωριού φανερώνει ντόπια αρχιτεκτονική. Πρόκειται για διώροφο νεοκλασικό κτίσμα, αρκετά ψηλό, με εξώστη και πρόσοψη, το οποίο κατά το παρελθόν λειτούργησε και ως Αστική Σχολή. Από τον νερόμυλο «Ούλιατα» που κατασκευάστηκε το 1900 στο ρέμα Γιάζο, σήμερα διακρίνονται μόνο οι τοίχοι σε υψ. 1,5 μ. και οι καμάρες. Στο χωριό υπάρχουν πηγάδια που αναβλύζουν ξινό νερό. Αξίζει ο περιηγητής να επισκεφτεί τη Λαογραφική Συλλογή του Μορφωτικού Συλλόγου με εκθέματα που ανάγονται χρονικά στα 1900-1950.

Παπαγιάννη Φλώρινας-Papagianni Florinas from makedonas82 on Vimeo.

Στον Παπαγιάννη κάθε χρόνο στις 21/5 των Αγ. Κων/νου και Ελένης, διεξάγεται πανηγύρι με εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου (αγωνίσματα, εκθέσεις, ομιλίες, φεστιβάλ παραδοσιακών χορών κ.ά.). Επίσης στις 14/7 οι κάτοικοι γιορτάζουν τη μνήμη του Αγ. Νικόδημου στην ομώνυμη δασωμένη περιοχή, 1 μόλις χλμ. Δ. στο λόφο Ντίβιο-Ριτ
στη θέση Βακάφτσκα-Κουρία, όπου ηχούν παραδοσιακοί ήχοι από την τοπική ορχήστρα. Κατά τη διάρκεια του έτους οι κάτοικοι του Παπαγιάννη αναβιώνουν έθιμα που ζωντανεύουν την παράδοση.
Στις 31/12 ανάβουν μεγάλες φωτιές δίπλα στο ποτάμι, όπου ο Μορφωτικός Σύλλογος προσφέρει κρασί και λουκάνικα και οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω
από τη φωτιά. Την Πρωτοχρονιά το τοπικό καρναβάλι «τα Μπαμπάρια», με προβιές, προσωπίδες και γιλέκα, τριγυρίζει στις γειτονιές, με κυρίαρχο πρόσωπο τη νύφη, n οποία με τα καμώματά της προκαλεί τους θεατές. Την Κυριακή των Βαΐων τα κορίτσια του χωριού (Λαζάρκες), παρέες-παρέες και ντυμένα με τα λαμπριάτικά τους, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας το Λάζαρο και κρατώντας καλάθια όπου μαζεύουν αυγά. Τέλος, στην πλατεία την εβδομάδα των Αποδήμων (21-28/7) λαμβάνουν χώρα πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αποτελούμενες από αγωνίσματα, φεστιβάλ παραδοσιακών χορών κ.ά.
Στον Παπαγιάννη εδρεύει ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Μέγας Αλέξανδρος», που φροντίζει για τη διοργάνωσα των λαϊκών χορών και την έκδοση της μηνιαίας τοπικής εφημερίδας «Η Φωνή του Κάμπου», ο Σύλλογος Γυναικών και ο αντίστοιχος Αθλητικός και Γυμναστικός «ΑΡΗΣ».

Ξινό Νερό Φλώρινας

Ξινό Νερό (Εξίσου)
Το Ξινό Νερό του Δήμου Αμύνταιου είναι κτισμένο στους πρόποδες των οροσειρών Βερμίου και Βίτσιου σε 550 μ. υψ. και είναι από τα μεγαλύτερα του νομού Φλώρινας. Το χωριό απέχει 34 χιλιόμετρα από την Φλώρινα και 5 από το Αμύνταιο. Αγγεία και μια σιδερένια αιχμή, τα οποία τυχαία έχουν βρεθεί κοντά στον οικισμό αποτελούν ένδειξη για ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή, ήδη από την αρχαιότητα. Οι 1.371 κάτοικοί του αντλούν το εισόδημά τους από τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Από το 1998, μετά την εφαρμογή του «Σχεδίου Ι. Καποδίστριας», αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του διευρυμένου Δήμου Αμυνταίου. Κατοικείται από 1.230 κατοίκους (απογραφή 2001).
Οφείλει την ονομασία του στη γεύση του τοπικού νερού. Στην κορυφή Ραντόσι υπάρχει διαμορφωμένος χώρος αναψυχής. Στο χωριό μπορεί κανείς να επισκεφθεί τις εκκλησίες των Αγ. Γεωργίου, Αγ. Αθανασίου,Αγ. Νικολάου και Αγ. Βαρβάρας. Το κτίριο του Δημοτικού Σχολείου είναι ένα από τα σημαντικότερα οικοδομήματα της περιοχής και κοσμεί την πλατεία του χωριού, χτίστηκε το 1880 και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, όπως και ο νερόμυλος του Γιάζου.
Κάθε χρόνο το χωριό πανηγυρίζει του Αγ. Γεωργίου στην ομώνυμη εκκλησία με λειτουργία και γλέντι μετά, το πρώτο 10ήμερο του Ιουλίου στη θέση Ραντόσι με τοπική ορχήστρα και το Δεκαπενταύγουστο στην πλατεία με θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες και τοπικούς χορούς.Ενδιαφέρον είναι και το Πρωτοχρονιάτικο Καρναβάλι στην πλατεία. Πασίγνωστο πλέον είναι το καρναβάλι του Ξινού Νερού, με παρέλαση αρμάτων, πεζοπόρων τμημάτων και λαϊκό γλέντι όλες τις ημέρες της Αποκριάς.


Το κύριο χαρακτηριστικό του οικισμού, δηλώνεται ήδη από την ονομασία του, η οποία, είτε στη σημερινή της μορφή είτε σε αυτήν που είχε κατά την Τουρκοκρατία (Εξί Σου), παραπέμπει στην ύπαρξη πηγών φυσικού μεταλλικού νερού εξαιρετικής ποιότητας.

Η ιδιαιτερότητα και η καθαρότητα της γεύσης του οφείλεται στο φυσικό εμπλουτισμό των πηγών με ελεύθερο διοξείδιο του άνθρακα. Πολλοί θεωρούν μάλιστα, ότι σε αυτές τις ίδιες πηγές αναφερόταν ο Αριστοτέλης όταν μιλούσε για ιαματική πηγή στη Λυγκηστίδα. Η παράδοση θέλει τον Μέγα Αλέξανδρο να ξεδιψά από το νερό των πηγών της περιοχής και να προετοιμάζει τον οργανισμό του για την σκληρή ζωή του πολεμιστή. Στην Βυζαντινή εποχή άνθρωποι που έπασχαν από στομαχικά νοσήματα, νεφρίτιδες και άλλες ασθένειες, προσέτρεχαν στη πηγή . Όμως και επί Τουρκοκρατίας συνέρεε στην πηγή πλήθος ανθρώπων για να υποβληθεί στην ευεργετική ποσιθεραπεία του.

Κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο ο Γάλλος Φρανσέ Ντε Εσπαιρέ αρχιστράτηγος των συμμαχικών στρατευμάτων στη Μακεδονία, θεωρεί το νερό εφάμιλλο αν όχι ανώτερο των πλουσίων μεταλλικών νερών της Γαλλίας. Έτσι με εντολή του εγκαθίσταται μονάδα εμφιάλωσης για την αποδοτικότερη χρησιμοποίηση του ξινού νερού από τα στρατεύματα του. Το 1957 ελήφθη η απόφαση εκμετάλλευσης του νερού και κατόπιν δημοπρασίας εκμισθώθηκε και το εργοστάσιο εφοδιάστηκε με τα τελειότερα μηχανήματα της εποχής. Ταυτόχρονα με την εμφιάλωση του νερού ωρίμασε η ιδέα παραγωγής αναψυκτικών με πρώτη ύλη το ξινό νερό. Τα προϊόντα βρήκαν μεγάλη απήχηση τόσο στην Ελληνική όσο και στη διεθνή αγορά. Το 1995 το εργοστάσιο περνά στα χέρια της τοπικής αυτοδιοίκησης που με νέες μεθόδους και νέα σύγχρονη τυποποίηση των προϊόντων συνεχίζει την πετυχημένη του πορεία.

Ξινό Νερό Φλώρινας from makedonas82 on Vimeo.

Το φυσικό μεταλλικό νερό σήμερα εμφιαλώνει και εμπορεύεται η «Αμιγής Δημοτική Επιχείρηση και Βιομηχανική Ξινό Νερό», η οποία παράλληλα παράγει, εμφιαλώνει και εμπορεύεται αναψυκτικά, με πανελλήνια αναγνώριση.
Αποτελεί ένα από τα πιο φημισμένα τοπικά προϊόντα του νομού. Επιστημονικές έρευνες έχουν εξάρει την ιαματική δράση του νερού αυτού κυρίως στα νεφρά και στο συκώτι των ανθρώπων.
Τα νερά που προέρχονται απο τις πηγές του Ξινού Νερού, εμφιαλώνονται στο εργοστάσιο αυτόματης εμφιάλωσης που λειτουργεί απο το 1958. Ανήκουν στη κατηγορία των ψυχρών υδρογονανθρακικών οξυπηγών. Αυτή η ευχάριστη όξινη ιδιότητά τους και η παρουσία σε κανονικές αναλογίες των αλάτων ασβεστίου και μαγνησίου τα κατατάσουν στην κατηγορία των πολύ σημαντικών μεταλλικών νερών. Η καθαρότητα και η ιδιαιτερότητα της γεύσης τους οφείλεται στο φυσικό εμπλουτισμό των πηγών με ελεύθερο διοξέιδιο του άνθρακα.

Η Μοδέστειος Σχολή στο Πισοδέρι

Δημοτικό Σχολείο πριν από το 1902 στο Πισοδέρι δεν υπήρχε. Στεγά ζονταν σε διάφορα σπίτια 0 Αρχιμανδρίτης Μόδεστος από το Πισοδέρι, ο οποίος από τη μικρή του ηλικία ήταν στον Πανάγιο Τάφο, νοιώθοντας υπέρμετρη αγάπη για το χωριό του, συγκέντρωσε όλα του τα χρόνια εκεί ένα σεβαστό ποσό και απέστειλε στους προύχοντες του χωριού 3.000 Γαλλικά χρυσά νομίσματα.
Κτίσθηκε έτσι n Μοδέστειος Σχολή, n οποία λειτούργησε ως Δημοτικό Σχολείο, αλλά και ως Εθνικό Οικοτροφείο, n μπροστινή πτέρυγα, για τα άπορα παιδιά της Φλώρινας – Πισοδερίου- Κορεστίων. Απέστειλε επίσης άλλες 3.000 χρυσά νομίσματα για υποτροφία των καλύτερων μαθητών με σπουδές στο Πανεπιστήμιο, επέλεξε τρεις από το Πισοδέρι, έναν από το Μοναστήρι κι έναν από την Μιλοβις.
Το όνειρο του Μοδέστου είχε εκπληρωθεί. Το ευαγές ίδρυμα είχε τελειώσει το 1904. Η Μοδέστειος Σχολή υπήρξε ο Φάρος του Ελληνισμού στην ακριτική αυτή γωνιά της Ελλάδος, ήταν ανώτερο εθνικό και μορφωτικό ίδρυμα, συγχρόνως αποτελούσε κέντρο επαναστατικής δράσης κατά των Βουλγάρων και Ρουμάνων. Σήμερα n Μοδέστειος Σχολή λειτουργεί ως Ξενοδοχείο. Βρίσκει κανείς ηρεμία, αγναντεύοντας τα μυρωμένα βουνά του αλπικού χωριού, πότε καταπράσινα και πότε κατάλευκα από τα χιόνια. H Μοδέστειος Σχολή κατά τον Σωκράτη Λιάκο κτίσθηκε από κτίστες Σμαρδισιώτες , Βαρμπελιώτες και Βαρνικιώτες . Την πρώτη χρονιά Διευθυντής ήταν ο Βουτσιάδης, παλιός δάσκαλος του χωριού ήταν επίσης ο Γκορενισιάνος Αναστάσης Παπαφιλίππου και Σμαρδεσιώτης Στ. Παπαβασιλέιου.
Αντιγόνη Τσάμη

Πισοδέρι. Καταγωγή- Ιστορικά τεκμήρια

H στενωπός του Πισοδερίου κατοικείται ή πιο σωστά φρουρείται από αρχαιοτάτων χρόνων και πιο τεκμηριωμένα από τα ελληνιστικά ακόμη χρόνια. Το στενό πέρασμα που διέρχεται από το Πισοδέρι και εκτείνεται σε μήκος 70 χιλιομέτρων εν μέσω οροσειρών, καθιστούσε την περιοχή του Πισοδερίου στρατηγική Θέση. Κατάλληλη για φυλάκιο(Βίγλα).
Το γεγονός ότι υπήρχαν πρωτο-Μακεδόνες πιστοποιείται από μαρτυρία του ιστορικού Μάλχου, όπως και του Λίβιου του ιστορικού του Βυζαντίου, ο οποίος αναφέρει ότι κατά τη Ρωμαιοκρατία οι φύλακες ήταν ιθαγενείς, άρα Μακεδόνες. Άλλο αναμφισβήτητο τεκμήριο είναι n ονομασία του λεκανοπεδίου του Πισοδερίου Κορέστια, παλαιότερα Κούρεστος, ονομασία όμως που αυταπόδεικτα προκύπτει από μετάφραση του αρχαιομακεδονικού Ορέστια. Στην περιοχή αυτή λοιπόν επέζησαν απόγονοι Αρχαιομακεδόνων, οι οποίοι όμως είχαν εκλατινιστεί γλωσσικά με τους αιώνες και είχαν γίνει Αρμόνοι.

Ο Μάλχος, ιστορικός του Βυζαντίου, μας πληροφορεί ότι το 475 μ.Χ. Γότθοι αφού έκαψαν την Ηράκλεια (πόλη κοντά στο μοναστήρι Σερβίας) έφυγαν για το Δυρράχιο. Όταν έφθασαν στη διάβαση (στη σημερινή Βίγλα Πισοδερίου) αιφνιδίασαν τους φύλακες και κατέλαβαν το φυλάκιο εξασφαλίζοντας τη διάβαση ολόκληρου του στρατού. Ο Κεδρηνός μας πληροφορεί ότι το Πισοδέρι υπήρχε πριν από την εποχή του Βουλγαροκτόνου.
Στα 976 μ.Χ. «βλάχοι οδίται» σκότωσαν τον αδελφό του Σαμουήλ, τον Κομητόπουλο Δαυίδ, στη στενωπό του Πισοδερίου. Αυτό σημαίνει ότι και πριν το 976 μ.Χ. υπήρχαν στα στενά του Πισοδερίου βλάχοι οδοφύλακες, τους οποίους μόνον οι Πισοδερίτες μπορούν να διεκδικήσουν για προγόνους, αφού αυτοί είχαν στρατιωτικούς τιμαριούχους της βυζαντινής εποχής. (Χρυσόβουλον).
Στην Αγία Τριάδα μέχρι το 1905 σώζονταν κώδικες γραμμένοι σε περγαμηνές με άγνωστο περιεχόμενο. Επίσης αρχοντικές οικογένειες που δεν υπάρχουν πια είχαν δωρίσει επτά δίσκους ασημένιους και χάλκινους με έντυπες εικόνες, γράμματα και διακοσμήσεις. Ήταν δισκοειδείς εικόνες από εκείνες που κρεμούσαν οι αρχαίοι στους ναούς καθώς και στα μέγαρά τους.
Από τους επτά, τέσσερις χάθηκαν και σώζονται μέχρι σήμερα τρεις. Ο ένας ασημένιος υπάρχει στο Μουσείο Αθηνών και δύο άλλοι χάλκινοι στο Πισοδέρι. Ο ένας δίσκος έχει στο κέντρο την εικόνα του Κικέρωνα και ολόγυρα με γράμματα κλασσικής εποχής την επιγραφή «Marcus Tullious Cicero consul». Ο άλλος δίσκος έχει εικόνα αμνού με λάβαρο και ολόγυρα επιγραφή με γράμματα γοτθικά βαυαρικής κατασκευής του 15ου αι. Αυτοί οι δυο δίσκοι με γοτθικά γράμματα είναι όμοιοι με τους δίσκους που υπάρχουν στο Μουσείο του Μονάχου και στη Βενετία.
Από τα ενθυμήματα του Νικολάου Κασομούλη μαθαίνουμε ότι ο Μεγδάνης (Μειντάνης) κατάγονταν κι αυτός από το Πισοδέρι. Εφόσον n οικογένεια Μεγδάνη κατάγονταν από το Πισοδέρι, Πισοδερίτες ήταν και οι ευγενείς Βυζαντινοί προγονοί του. Άρα το Πισοδέρι υπήρχε επί βυζαντινών xρόνων και είχε στρατιωτικές αριστοκρατικές οικογένειες καθώς και επαγγελματίες στρατιώτες, ότι ακριβώς ήταν οι αρματωλοί.
Οι Πισοδερίτες λοιπόν είναι Αρμάνοι-Κουτσοβλάχοι, γηγενείς, γνήσιοι. Πρωτομακεδόνες με μακραίωνη ιστορία. Το Πισοδέρι προϋπάρχει των ρωμαϊκών χρόνων. Ήταν οικισμός κλεισουροφυλάκων από τα χρόνια των αρχαίων Μακεδόνων και διατηρήθηκε και στο βυζάντιο και επί τουρκοκρατίας.
Τσάμη Αντιγόνη