Ένα από τα χωριά, αετοφωλιές του Βιτσίου υπήρξε και η Περικοπή, σε υψ. 1462 μ.. Πρόσβαση για την άνοδο στο χωριό, θα βρει κανείς, από τη Φλώρινα μέσω Δροσοπηγής, με δασικό δρόμο και από τα Ασπρόγεια, με μονοπάτι ζώων. Για το πότε έχει χτιστεί το χωριό δεν είναι γνωστό, πάντως είναι γεγονός ότι χτίστηκε την εποχή της τουρκοκρατίας. Πόσους κατοίκους είχε αρχικά δεν το γνωρίζουμε. 
Το 1902 όμως, υπήρχαν 200 σπίτια, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι είχε περίπου 1200 κατοίκους. Επίσημα όμως το 1920 είχε 436 κατ. ,το 1928 είχε 423 κατ. ,το 1940 είχε 545 κατ. Και το 1951 είχε μηδέν κατοίκους.
Είναι γηγενείς Μακεδόνες, με χαρακτηριστικό ψηλοί, γεροδεμένοι.
Τα σπίτια ήταν μονώροφα, διώροφα, τριώροφα, μεγάλα σε όγκο, χτισμένα με πέτρα, ξύλο, λάσπη και σκεπές λαμαρινένιες ή με πλάκες πέτρινες. Τα περισσότερα είχαν υπόγεια για φύλαξη τροφίμων. Σε κάθε μεγάλο σπίτι ζούσαν πολλά άτομα.
Κεντρική εκκλησία του χωριού υπήρξε ο Άγιος Νικόλαος, η οποία διατηρείται μέχρι σήμερα, πρέπει να χτίστηκε το 1800. Πανηγυρίζει όμως το Δεκαπενταύγουστο. Λίγο πιο έξω από το χωριό, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία είναι και αυτή παλιά.
Το χωριό είχε μεγάλο σχολείο, σήμερα θα λέγαμε ότι θα ήταν εξαθέσιο. Δάσκαλος ο οποίος καταγόταν από την Περικοπή και υπηρέτησε στο χωριό υπήρξε ο Βρίτσιος Τρύφων ο οποίος έχει γιό στρατιωτικό γιατρό, τον Αριστοτέλη απόστρατο ταξίαρχο και ομότιμο καθηγητή του πανεπιστημίου θεσ/νίκης της ογκολογίας .
Το σχολείο καταστράφηκε, όπως και όλο το χωριό από την ελληνικό στρατό το 1947, γιατί ήταν κέντρο - στρατηγείο των ανταρτών. Ξαναλειτούργησε τη δεκαετία του 1950,όταν επέστρεψε μέρος των κατοίκων. Το σχολείο υποβιβάστηκε σε μονοθέσιο και το 1962 είχε 17 μαθ., το 1963 είχε 14 μαθ. και το 1968 έκλεισε οριστικά. Τελευταίοι δάσκαλοι ήταν ο Παρασχάκης Γεώργιος, ο Μπούτσης Γεώργιος ο Παπαποστόλου και ο Τοπάλης Δημήτριος.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία." Έτρεφαν μικρόσωμες αγελάδες και με το γάλα έφτιαχναν τυρί και το τυρί μπάτσιο. Ασχολούνταν με την υλοτομία και έφτιαχναν ξυλοκάρβουνο. Στο χωριό υπήρχαν 3 παντοπωλεία καφενείο, αποστακτήριο και 2 νερόμυλοι. Καλλιεργούσαν τα λιγοστά χωράφια, που έδιναν πατάτες, φασόλια, βρίζα , λαχανικά. Τα κοπάδια το χειμώνα μετακινούνταν προς το Μελισσοτόπι και Βασιλειάδα της Καστοριάς, για να ξεχειμωνιάσουν. Πολλοί κάτοικοι μετανάστευαν στη Ρουμανία την Κων/πολη, Αμερική και είχαν επαφή με το χωριό.
Τα σπίτια είχαν αργαλειούς και οι γυναίκες ύφαιναν κιλίμια, φλοκάτες τσέργες και ρούχα για άντρες. H γυναικεία φορεσιά μοιάζει με τη φορεσιά του Λεχόβου.
Ιστορικά.
Ξεκινώντας από το 1878 και κάτι πολύ σημαντικό για την περιοχή είναι ότι, ο Ναούμης που έκλεψε τον Καϊμακάμη της Φλώρινας, καταγόταν από την Περικοπή. Στην επανάσταση του 1878 οι Έλληνες αντάρτες αιχμαλώτισαν ολόκληρο τούρκικο λόχο στρατού έξω από την Περικοπή, κοντά στη συμβολή των δρόμων Δροσοπηγή — Περικοπή και Περικοπή — Νυμφαίο. Ήταν τότε έδρα των ανταρτών το 1878.
Στο Μακεδονικό αγώνα, οι κάτοικοι είναι χωρισμένοι σε πατριαρχικούς και εξαρχικούς. Συμμετείχαν στην επανάσταση του Ίλιντεν και για αυτό οι Τούρκοι καίνε την Περικοπή στις 14 Αυγούστου 1903 (εκτός δέκα σπιτιών). Το διάστημα αυτό Βουλγαρίζοντες σκοτώνουν τον παπα-Χρήστο Μπρίτσιο πατέρα του Τρύφων Βρίτσιου και τον ανιψιό του. Το σώμα του Παύλου Μελά μπήκε στο χωριό στις 17 Σεπτεμβρίου 1904. Ο Παύλος Μελάς σε αντίποινα, στις 17/ 10/1904, διατάζει να εκτελέσουν τον παπα-Νικόλα και τον δάσκαλο Κώστα, οι οποίοι Θεωρούνται υπεύθυνοι, για το φόνο τον παπα-Χρήστου και του ανιψιού του.
Το 1905 εγκαθίσταται στην Περικοπή ο Μακεδονομάχος Μακρής και συγκρούεται με 70 κομιτατζήδες . Ακόμα συγκρούεται και με το Μήτρο Βλάχο, τον οποίο δεν μπόρεσαν να νικήσουν. Το 1906 ο Παύλος Γύπαρης με τον Πάλιο και Φούφα συγκρούεται με το εξαρχικό σώμα της Περικοπής. Το 1906 ο Λάκης Πύρζας, υποχρεώνει τους κατοίκους, να δηλώσουν ότι είναι Ορθόδοξοι Πατριαρχικοί όταν πέρασαν με τον Π. Μελά.
Το σώμα του Βάρδα—Τσόντου συγκρούεται στην Περικοπή με τον Μήτρο Βλάχο.
Κατά τη γερμανική κατοχή στην περιοχή έδρασε ο Βούλγαρος Κάλτσεφ, ο οποίος παρέσυρε πολλούς κατοίκους στη βουλγαρική οργάνωση.
Τη διάρκεια τον εμφυλίου πολέμου, το χωριό ήταν κέντρο των ανταρτών και έγιναν πολλές συγκρούσεις μεταξύ στρατού και ανταρτών. Αυτό είχε σαν συνέπεια, οι κάτοικοι να υποστούν πάρα πολλά δεινά και να αποδεκατιστούν. Ήταν κέντρο των καπετάνιων των ανταρτών, Αμύντα, Βαϊνά Τσαβέλα και Γαλάνη. Τον Αύγουστο του 1947,το χωριό καίγεται , από την ελληνικό στρατό για να μην είναι κέντρο των ανταρτών.
Μετά από αυτή την ενέργεια, οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν στο Αμύνταιο, Φλώρινα, Καστοριά, Ασπρόγεια.
Το 1950, δόθηκαν από το κράτος 9.000 δρχ. κατά οικογένεια για να επιδιορθωθούν τα σπίτια, αλλά παρ' όλα αυτά δεν ξαναχτίστηκε.
1920 436 , 1928 428, 1940 545
Πρεκοπάνα Καστορίας: «οικούμενον υπό 80 οικογενειών χριστιανικών, έχει εκκλησίαν, σχολείον, δύο χάνια και κρήνας» [Σχινάς 1886].
Prekopana, λειτουργία πατριαρχικού σχολείου και εκκλησίας [Χάρτης Κοντογιάννη].
Πρεκοπάνα, το 1902 είχε 70 πατριαρχικές και 130 εξαρχικές οικογένειες [Πετσίβας].
Πρεκοπάνα: «από του έτους 1905, μετά την δολοφονίαν του έλληνος ιερέως υπό των Βουλγάρων, εκηρύχθη σχισματικόν» [Εκκλησιαστική Αλήθεια 1909].
Πρεκοπάνα Φλωρίνης, 880 ορθόδοξοι Έλληνες υπό τη βουλγαρική τρομοκρατία προσχώρησαν στη εξαρχία) από το 1904 [Χαλκιόπουλος 1910].
Πρεκοπάνα Σόροβιτς, 542 άτομα (282 άρρενες και 260 θήλεις) [Απαρίθμηση 1913].
Πρεκοπάνα ή Περεκοπάνα Φλωρίνης, αποτέλεσε ομώνυμη κοινότητα [ΦΕΚ 259 / 21.12. 1918].
Πρεκοπάνα Φλωρίνης, 436 άτομα (193 άρρενες και 243 θήλεις), 106 οικογένειες [Απογραφή 1920].
Μετονομασία του οικισμού από Πρεκοπάνα σε Περικοπή [ΦΕΚ 156 / 8. 8. 1928].
Περικοπή (Πρεκοπάνα) Φλωρίνης, 423 άτομα (182 άρρενες και 241 θήλεις). Δεν υπήρχε κανένας πρόσφυγας του '22. Ομοδημότες ήταν 420 και ετεροδημότες 3. Απογράφηκαν αλλού 37 δημότες [Απογραφή 1928].
Περικοπή Φλωρίνης, 545 άτομα (269 άρρενες και 276 θήλεις) [Απογραφή 1940].
Στις μεταπολεμικές απογραφές ο πραγματικός πληθυσμός της κοινότητας ήταν: 1951 (έρημο), 1961 (82), 1971 (23), 1981 (0), 1991 (6), 2001 (41).
Δάσκαλος, Πέτρος Δ. Χατζητύπης, εργασία του 5ου Δημοτικού Σχολείου Φλώρινας, Χωριά- Οικισμοί του Ν. Φλώρινας που δεν κατοικούνται, Φλώρινα - Μάιος 2000.
Το 1902 όμως, υπήρχαν 200 σπίτια, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι είχε περίπου 1200 κατοίκους. Επίσημα όμως το 1920 είχε 436 κατ. ,το 1928 είχε 423 κατ. ,το 1940 είχε 545 κατ. Και το 1951 είχε μηδέν κατοίκους.
Είναι γηγενείς Μακεδόνες, με χαρακτηριστικό ψηλοί, γεροδεμένοι.
Τα σπίτια ήταν μονώροφα, διώροφα, τριώροφα, μεγάλα σε όγκο, χτισμένα με πέτρα, ξύλο, λάσπη και σκεπές λαμαρινένιες ή με πλάκες πέτρινες. Τα περισσότερα είχαν υπόγεια για φύλαξη τροφίμων. Σε κάθε μεγάλο σπίτι ζούσαν πολλά άτομα.
Κεντρική εκκλησία του χωριού υπήρξε ο Άγιος Νικόλαος, η οποία διατηρείται μέχρι σήμερα, πρέπει να χτίστηκε το 1800. Πανηγυρίζει όμως το Δεκαπενταύγουστο. Λίγο πιο έξω από το χωριό, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, η οποία είναι και αυτή παλιά.
Το χωριό είχε μεγάλο σχολείο, σήμερα θα λέγαμε ότι θα ήταν εξαθέσιο. Δάσκαλος ο οποίος καταγόταν από την Περικοπή και υπηρέτησε στο χωριό υπήρξε ο Βρίτσιος Τρύφων ο οποίος έχει γιό στρατιωτικό γιατρό, τον Αριστοτέλη απόστρατο ταξίαρχο και ομότιμο καθηγητή του πανεπιστημίου θεσ/νίκης της ογκολογίας .
Το σχολείο καταστράφηκε, όπως και όλο το χωριό από την ελληνικό στρατό το 1947, γιατί ήταν κέντρο - στρατηγείο των ανταρτών. Ξαναλειτούργησε τη δεκαετία του 1950,όταν επέστρεψε μέρος των κατοίκων. Το σχολείο υποβιβάστηκε σε μονοθέσιο και το 1962 είχε 17 μαθ., το 1963 είχε 14 μαθ. και το 1968 έκλεισε οριστικά. Τελευταίοι δάσκαλοι ήταν ο Παρασχάκης Γεώργιος, ο Μπούτσης Γεώργιος ο Παπαποστόλου και ο Τοπάλης Δημήτριος.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία." Έτρεφαν μικρόσωμες αγελάδες και με το γάλα έφτιαχναν τυρί και το τυρί μπάτσιο. Ασχολούνταν με την υλοτομία και έφτιαχναν ξυλοκάρβουνο. Στο χωριό υπήρχαν 3 παντοπωλεία καφενείο, αποστακτήριο και 2 νερόμυλοι. Καλλιεργούσαν τα λιγοστά χωράφια, που έδιναν πατάτες, φασόλια, βρίζα , λαχανικά. Τα κοπάδια το χειμώνα μετακινούνταν προς το Μελισσοτόπι και Βασιλειάδα της Καστοριάς, για να ξεχειμωνιάσουν. Πολλοί κάτοικοι μετανάστευαν στη Ρουμανία την Κων/πολη, Αμερική και είχαν επαφή με το χωριό.
Τα σπίτια είχαν αργαλειούς και οι γυναίκες ύφαιναν κιλίμια, φλοκάτες τσέργες και ρούχα για άντρες. H γυναικεία φορεσιά μοιάζει με τη φορεσιά του Λεχόβου.
Ιστορικά.
Ξεκινώντας από το 1878 και κάτι πολύ σημαντικό για την περιοχή είναι ότι, ο Ναούμης που έκλεψε τον Καϊμακάμη της Φλώρινας, καταγόταν από την Περικοπή. Στην επανάσταση του 1878 οι Έλληνες αντάρτες αιχμαλώτισαν ολόκληρο τούρκικο λόχο στρατού έξω από την Περικοπή, κοντά στη συμβολή των δρόμων Δροσοπηγή — Περικοπή και Περικοπή — Νυμφαίο. Ήταν τότε έδρα των ανταρτών το 1878.
Στο Μακεδονικό αγώνα, οι κάτοικοι είναι χωρισμένοι σε πατριαρχικούς και εξαρχικούς. Συμμετείχαν στην επανάσταση του Ίλιντεν και για αυτό οι Τούρκοι καίνε την Περικοπή στις 14 Αυγούστου 1903 (εκτός δέκα σπιτιών). Το διάστημα αυτό Βουλγαρίζοντες σκοτώνουν τον παπα-Χρήστο Μπρίτσιο πατέρα του Τρύφων Βρίτσιου και τον ανιψιό του. Το σώμα του Παύλου Μελά μπήκε στο χωριό στις 17 Σεπτεμβρίου 1904. Ο Παύλος Μελάς σε αντίποινα, στις 17/ 10/1904, διατάζει να εκτελέσουν τον παπα-Νικόλα και τον δάσκαλο Κώστα, οι οποίοι Θεωρούνται υπεύθυνοι, για το φόνο τον παπα-Χρήστου και του ανιψιού του.
Το 1905 εγκαθίσταται στην Περικοπή ο Μακεδονομάχος Μακρής και συγκρούεται με 70 κομιτατζήδες . Ακόμα συγκρούεται και με το Μήτρο Βλάχο, τον οποίο δεν μπόρεσαν να νικήσουν. Το 1906 ο Παύλος Γύπαρης με τον Πάλιο και Φούφα συγκρούεται με το εξαρχικό σώμα της Περικοπής. Το 1906 ο Λάκης Πύρζας, υποχρεώνει τους κατοίκους, να δηλώσουν ότι είναι Ορθόδοξοι Πατριαρχικοί όταν πέρασαν με τον Π. Μελά.
Το σώμα του Βάρδα—Τσόντου συγκρούεται στην Περικοπή με τον Μήτρο Βλάχο.
Κατά τη γερμανική κατοχή στην περιοχή έδρασε ο Βούλγαρος Κάλτσεφ, ο οποίος παρέσυρε πολλούς κατοίκους στη βουλγαρική οργάνωση.
Τη διάρκεια τον εμφυλίου πολέμου, το χωριό ήταν κέντρο των ανταρτών και έγιναν πολλές συγκρούσεις μεταξύ στρατού και ανταρτών. Αυτό είχε σαν συνέπεια, οι κάτοικοι να υποστούν πάρα πολλά δεινά και να αποδεκατιστούν. Ήταν κέντρο των καπετάνιων των ανταρτών, Αμύντα, Βαϊνά Τσαβέλα και Γαλάνη. Τον Αύγουστο του 1947,το χωριό καίγεται , από την ελληνικό στρατό για να μην είναι κέντρο των ανταρτών.
Μετά από αυτή την ενέργεια, οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν στο Αμύνταιο, Φλώρινα, Καστοριά, Ασπρόγεια.
Το 1950, δόθηκαν από το κράτος 9.000 δρχ. κατά οικογένεια για να επιδιορθωθούν τα σπίτια, αλλά παρ' όλα αυτά δεν ξαναχτίστηκε.
1920 436 , 1928 428, 1940 545
Πρεκοπάνα Καστορίας: «οικούμενον υπό 80 οικογενειών χριστιανικών, έχει εκκλησίαν, σχολείον, δύο χάνια και κρήνας» [Σχινάς 1886].
Prekopana, λειτουργία πατριαρχικού σχολείου και εκκλησίας [Χάρτης Κοντογιάννη].
Πρεκοπάνα, το 1902 είχε 70 πατριαρχικές και 130 εξαρχικές οικογένειες [Πετσίβας].
Πρεκοπάνα: «από του έτους 1905, μετά την δολοφονίαν του έλληνος ιερέως υπό των Βουλγάρων, εκηρύχθη σχισματικόν» [Εκκλησιαστική Αλήθεια 1909].
Πρεκοπάνα Φλωρίνης, 880 ορθόδοξοι Έλληνες υπό τη βουλγαρική τρομοκρατία προσχώρησαν στη εξαρχία) από το 1904 [Χαλκιόπουλος 1910].
Πρεκοπάνα Σόροβιτς, 542 άτομα (282 άρρενες και 260 θήλεις) [Απαρίθμηση 1913].
Πρεκοπάνα ή Περεκοπάνα Φλωρίνης, αποτέλεσε ομώνυμη κοινότητα [ΦΕΚ 259 / 21.12. 1918].
Πρεκοπάνα Φλωρίνης, 436 άτομα (193 άρρενες και 243 θήλεις), 106 οικογένειες [Απογραφή 1920].
Μετονομασία του οικισμού από Πρεκοπάνα σε Περικοπή [ΦΕΚ 156 / 8. 8. 1928].
Περικοπή (Πρεκοπάνα) Φλωρίνης, 423 άτομα (182 άρρενες και 241 θήλεις). Δεν υπήρχε κανένας πρόσφυγας του '22. Ομοδημότες ήταν 420 και ετεροδημότες 3. Απογράφηκαν αλλού 37 δημότες [Απογραφή 1928].
Περικοπή Φλωρίνης, 545 άτομα (269 άρρενες και 276 θήλεις) [Απογραφή 1940].
Στις μεταπολεμικές απογραφές ο πραγματικός πληθυσμός της κοινότητας ήταν: 1951 (έρημο), 1961 (82), 1971 (23), 1981 (0), 1991 (6), 2001 (41).
Δάσκαλος, Πέτρος Δ. Χατζητύπης, εργασία του 5ου Δημοτικού Σχολείου Φλώρινας, Χωριά- Οικισμοί του Ν. Φλώρινας που δεν κατοικούνται, Φλώρινα - Μάιος 2000.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου