Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Η Μακεδονία αναφέρεται επίσης ως Μακεδνία και Μακετία και οι
κάτοικοί της ως Μακεδανοί, Μακεδνοί και Μακέται. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος στη λέξη Μακεδονία αναφέρει μεταξύ άλλων: ‘’Λέγεται δε και Μακεδονίας μοίρα Μακετία, ως Μαρσύας εν πρώτω Μακεδονικών < και την Ορεστείαν δε Μακετίαν λέγουσιν από του Μακεδόνος >. Αλλά και την όλην Μακεδονίαν Μακετίαν οίδεν ονομαζομένην Κλείδημος εν πρώτω Ατθίδος.…’’. ‘’Λέγεται ότι η Μακετία είναι περιοχή της Μακεδονίας, όπως (γράφει) ο Μαρσύας στο πρώτο βιβλίο του των Μακεδονικών. < Και την Ορεστείαν (την Ορεστίδα) τη λέγουν Μακετία, από το όνομα του Μακεδόνος > . Αλλά και όλη την Μακεδονία ο Κλείδημος τη γνωρίζει ότι ονομάζεται Μακετία, στο πρώτο βιβλίο του της Ατθίδος’’.
Το αρχαίο Ελληνικό επίθετο Μακεδνός και Μακεδανός σημαίνει
μακρύς, υψηλός. Η ρίζα μακ του ονόματος Μακεδονία και Μακεδνία, αλλά και η ρίζα μηκ, είναι κατ’ εξοχήν Ελληνικές και σημαίνουν μακρύς, υψηλός. Από την ρίζα μακ προέρχεται η δωρική λέξη μάκος, από την ρίζα μηκ προέρχεται
η ιωνική λέξη μήκος. Τα μακρά φωνήεντα άλφα (α) και ήτα (η) εναλλάσσονται στη λέξη αυτή, αλλά η έννοια αμφοτέρων των λέξεων είναι η διάσταση μήκος. Από την ίδια ρίζα και με το ίδιο νόημα η νήσος Εύβοια εκαλείτο Μάκρις και οι κάτοικοί της Μάκρωνες. Από την ρίζα μακ προέρχονται οι λέξεις μάκρος,
μακρύς. (
Το μακρό α της πρωτοελληνικής ετράπη στην Ιωνική σε α. Στη Δωρική το βραχύ α διατηρήθηκε). Οι Δωριείς αντί του γράμματος ήτα (η) των Ιώνων έγραφαν άλφα (α). π.χ. Ιστορία, Ιστορίη, Ασία, Ασίη, στρατιά, στρατιή,
Θεσσαλία, Θεσσαλίη, επωνυμία, επωνυμίη, στρατηλασία (εκστρατεία), στρατηλασίη κ.τ.λ. Οι Σπαρτιάτες, ως Δωριείς, τη δεικτική αντωνυμία την (αυτήν) την έλεγαν ταν. Είναι γνωστή η προτροπή, ή τάν ή επί τάς (ή αυτήν, να φέρεις, ή επ΄ αυτής, να σε φέρουν), των Σπαρτιατισσών γυναικών προς τους Σπαρτιάτες, όταν τους έδιναν τις ασπίδες τους. Το όνομα Μακεδονία αναλύεται, όπως αναφέρει ο καθηγητής Γλωσσολογίας και πρύτανης του πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γ. Μπαμπινιώτης στο σχετικό λήμμα, σε Μακι (μακ-ρός) (+) κεδών / -δόνες, το οποίο αποτελεί, πιθανόν Μακεδονικό τύπο της λέξης χών και χθών, η οποία σημαίνει γη. Η κατάληξη -δων, προερχόμενη από τη λέξη δα, εκ της οποίας και η λέξη δάπεδο, σημαίνει γη. Η λέξη δη ομοίως σημαίνει γη, και εξ αυτής η Δή - μητρα, η μητέρα γη. Επίσης, η λέξη Γα σημαίνει γη. Απαντά π.χ. στο στίχο,
‘’ω πά, Γάς παί, Ζεύ’’. (Χοηφόροι, 892, 901).
Αρχική σημασία του τοπωνυμίου Μακεδονία ήταν η υψηλά, η βόρεια, η μακράν κειμένη χώρα, ή η χώρα, η γη, η οποία είναι ευρεία, μακρά, δηλαδή μεγάλη αλλά και υψηλή, δηλαδή ορεινή, και οι κάτοικοί της Μακεδνοί σήμαινε οι υψηλοί άνθρωποι. Μακεδόνες είναι οι κάτοικοι της χώρας η οποία είναι ευρεία, μεγάλη, μακρά, υψηλή, ορεινή. Ανάλογα με το όνομα Μακεδών έχει σχηματιστεί και το όνομα Αμυδών, (πόλη την οποία αναφέρει ο Όμηρος) και Μυρμηδών. Μυρμηδόνες ελέγοντο οι κάτοικοι της Φθίας και οι στρατιώτες του Αχιλλέως. Χθων ήταν η προσωποποίηση του βάθους της γης, ταυτιζόταν με τη Γαία και θεωρείται η μητέρα των Τιτάνων (Αισχύλου, Προμηθεύς Δεσμώτης, 205), των Γιγάντων, του Τυφωέως (Θεογονία 821), των Σειρήνων, αλλά και των ονείρων. Η λέξη χθων απαντά επανειλημμένως στον Όμηρο: ‘’Ού τις εμεύ ζώντος και επί χθονί δερκομένοιο’’ (Α 88), ‘’επιχθονίων’’ (Α 266),‘’επιχθόνιοι’’ (Α 272), ‘’χθονί πουλυβοτείρη’’ (Γ 89), (Γ 195), ‘’κατά χθονός
όμματα πήξας’’, (Γ 217), ‘’επί χθονός ασπαίροντας’’ (Γ 293) κ.τ.λ.
Χθόνιος είναι ο προερχόμενος εκ της γης, ο ανήκων στη γη, ο
αναφερόμενος στη γη, ο εγχώριος, ο γήινος. Χθόνιοι θεοί ήταν οι θεοί του κάτω κόσμου. Χθόνιος ονομάζεται ο Ζευς στην Ιλιάδα στο στίχο, ‘’Ζεύς τε καταχθόνιος και επαινή Περσεφόνεια’’, (Ι 457), ο θεός Ερμής στους στίχους του Αισχύλου, ‘’Ερμή Χθόνιε, πατρώ΄ εποπτεύων κράτη’’, (Χοηφόροι, 1), και ‘’< άκουσον, > Ερμή Χθόνιε, κηρύξας εμοί’’, (Χοηφόροι, 124), και ο Διόνυσος ως ψυχοπομπός στους Ορφικούς ύμνους. Σε αναθηματική επιγραφή προς τον Πάνα, σε βάθρο από λευκό μάρμαρο σχήματος πεσσού, η οποία έχει βρεθεί στη Βέροια, η Μακεδονία αναφέρεται και ως Μακηδονία, πιθανόν για μετρικούς λόγους. (Βέβαια και ο
Ησίοδος (Ηοίαι, 3) λέει Μακηδόνα ιππιοχάρμην). Η επιγραφή έχει ως εξής:

‘’ΠΑΝ ΚΑΙ ΕΝ ΑΡΚΑΔΙΑ ΜΕΓΑ ΤΙΜΙΟΣ, ΑΛΛΑ ΠΟΘΟΣ ΜΕ ΠΝΕΥΜΑ ΜΑΚΗΔΟΝΙΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟΝ ΗΓΑΓΕΤΟ, ΙΠΠΟΚΛΕΟΥΣ ΔΕ ΑΡΕΤΑ ΜΕ ΤΕΘΑΛΟΤΑ ΚΑΙ ΝΕΟΝ ΩΔΕ ΘΗΚΕ ΓΕ ΤΕ ΕΚ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΚΙΣΣΟΝ ΑΝΑΨΑΜΕΝΟΣ. ΑΘΑΝΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΕΠΕΙ ΧΑΡΙΣ ΑΔΕ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΚΑΙ
ΤΕΚΝΩΝ ΤΕΚΝΟΙΣ ΑΪΔΙΩΣ ΕΔΟΘΗ ΚΑΙ ΚΤΕΑΝΩΝ ΑΤΕΛΗΣ ΔΟΜΟΣ ΑΤΕ ΕΠΙΣΗΜΟΣ, ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ΦΑΜΑ ΤΟΝΔΕ ΕΦΥΛΑΞΕΝ ΝΟΜΟΝ’’.
Όλα τα ανωτέρω, αλλά και όσα ακολουθούν, αποδεικνύουν περίτρανα ότι τα ονόματα Μακεδών και Μακεδονία ως λέξεις, ως έννοιες, ως γεωγραφική
περιοχή, ως πολιτισμός, ως άνθρωποι, σχετίζονται, ανήκουν και δίνουν περιεχόμενο μόνον σε ότι έχει, ή μπορεί να έχει σχέση, με την Ελλάδα.

ΔΟΓΑΣ Ι. ΜΗΝΑΣ