Παραδόσεις και θρύλοι των Πρεσπών

Σύμφωνα με μια παράδοση, η λεκάνη των Πρεσπών δημιουργήθηκε από μια βρύση, που οι κάτοικοι έπαιρναν νερό. Οι ντόπιοι ήξεραν να την κλείνουν καλά κάθε φορά που έπαιρναν νερό. Μια μέρα ήρθε στον τόπο τους μια ξένη. Πήγε να πάρει νερό και ξέχασε τη βρύση ανοιχτή. Έτσι πλημμύρησε η κοιλάδα με νερό και σχηματίστηκαν οι λίμνες.

Αρχείο Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας

Μια άλλη εκδοχή για το σχηματισμό των λιμνών, λέει πως πολύ παλιά ήταν ένα ποτάμι, που ξεκινούσε από τα βουνά της Σφήκας, νοτιοδυτικά της περιοχής και περνούσε όπου τώρα η Μικρή και η Μεγάλη λίμνη. Στο πέρασμά του μάζευε τα νερά από τα άλλα ποταμάκια και τους χείμαρρους της περιοχής και χύνονταν κοντά στον Όσιο Ναούμ (ξακουστό μοναστήρι, παραλίμνιο της λίμνης Αχρίδας). Κάποτε η δίοδος αυτή έκλεισε. Τα νερά, συγκεντρώνονταν και σιγά σιγά δημιούργησαν πρώτα τη μεγάλη λίμνη και μετά τη μικρή. Φυσικά το άπλωμα του νερού σκέπασε πόλεις και χωριά. Λένε ότι το 1940 ακόμα, βλέπανε τα γεφύρια του ποταμού αυτού στον Άγιο Αχίλλειο.

Σύμφωνα με μια άλλη παλιά ιστορία,  μια αρχαία πολιτεία  βρίσκεται βυθισμένη εδώ και αιώνες κάτω από τα νερά της λίμνης. Ένα πριγκιπόπουλο  αγάπησε κάποτε μια νεράιδα. Θαμπώθηκε από την ομορφιά της σαν την είδε να λούζεται μια μέρα και της ζήτησε να γίνει γυναίκα του.

-Αν δεχτώ, θα φέρω συμφορά και κακό μεγάλο στο βασίλειο σου είπε η νεράιδα. Μα το πριγκιπόπουλο επέμενε μέχρι που την έπεισε κι αυτήν και το βασιλιά πατέρα του. Ξεκίνησαν λοιπόν οι γάμοι με κάθε μεγαλοπρέπεια. Στολίστηκε η πολιτεία κι ολόκληρος ο νεραϊδόκοσμος. Ντύθηκαν τα ξωτικά με υφάσματα αραχνοΰφαντα, με κοσμήματα κρυστάλλινα, και άρχισαν να τραγουδούν τα πιο απόκοσμα τραγούδια για χατίρι της αγαπημένης τους αδερφής. Μα εκεί που το γλέντι είχε ανάψει και χαιρόταν ο κόσμος όλος, ο ουρανός σκοτείνιασε.

Αρχείο Λέσχης Πολιτισμού Φλώρινας

Αστραπές και κεραυνοί άρχισαν να τον αυλακώνουν απ’ άκρη σ’ άκρη και μια τρομερή μπόρα ξέσπασε από το πουθενά. Έβρεχε κι έβρεχε χωρίς σταματημό, μέχρι που τα νερά πνίξανε και σπίτια και ανθρώπους. Χάθηκε για πάντα η αρχαία πολιτεία.

Και τα νούφαρα που φυτρώνουν κάθε καλοκαίρι στην επιφάνεια της λίμνης, άσπρα και κίτρινα είναι οι ψυχές των αγοριών και των κοριτσιών που χάθηκαν τη μέρα εκείνη.
Υπάρχει ένας θρύλος των λιμνών που λέει, ότι με τις αλλαγές στη στάθμη τους, οι λίμνες εκφράζουν τις διαθέσεις τους.
Έτσι, κάθε φορά που φουσκώνουν, η στάθμη τους ανεβαίνει 2-3 μέτρα, η διεθνής κατάσταση ή η τοπική “τυχαίνει” να είναι εξημμένη.
Τα κράτη βρίσκονται σε αναβρασμό και ο πόλεμος μαίνεται ανάλογα με το φούσκωμα. Στους βράχους και στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας διακρίνονται καθαρά οι στάθμες του νερού στη διάρκεια του Α΄ και του Παγκοσμίου πολέμου.