Η Θρησκεία των Μακεδόνων

Σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, οι αρχαίοι Μακεδόνες ταυτίζονταν με τους υπόλοιπους Έλληνες. Αξίζει να τονιστεί, ότι από αρχαιοτάτων χρόνων, πριν την εισβολή του συγκρητισμού, οι κάτοικοι της νότιας και βόρειας Ελλάδας πίστευαν και λάτρευαν τους ίδιους δώδεκα θεούς που φέρονταν να κατοικούν στον Όλυμπο της Μακεδονίας.
Αν δεν ήταν Έλληνες οι Μακεδόνες και ελληνική η Μακεδονία, θα δέχονταν ποτέ οι νότιοι Έλληνες να λατρεύουν θεούς που φέρονταν να έχουν την κατοικία τους στη χώρα των Μακεδόνων; Ταύτιση υπήρχε και ως προς την πίστη στους υπόλοιπους θεούς και ημίθεους. Οι Μακεδόνες μοιράζονταν με τους νότιους Έλληνες την ίδια κοινή πίστη στις εννέα Μούσες, είχαν τις ίδιες θρησκευτικές αντιλήψεις περί ζωής και θανάτου, τηρούσαν τα ίδια θρησκευτικά ήθη και έθιμα και υιοθετούσαν τους ίδιους μύθους και θρύλους σε σχέση με τους θεούς και τη θεογονία. Αδιάψευστη μαρτυρία για τη λατρεία κοινών θεών αποτελούν και τα ονόματα των πόλεων της Μακεδονίας: Δίον (: προς τιμή του θεού Δία), Απολλώνια (: προς τιμή του θεού Απόλλωνα), Ηράκλεια (: προς τιμή του πανελληνίου ημιθέου και γενάρχη των βασιλέων των Μακεδόνων Ηρακλή)91.
Στους ίδιους θεούς με αυτούς των νοτίων Ελλήνων και με την ίδια τελετουργία κατέφευγαν παραπέρα οι Μακεδόνες για να ζητήσουν βοήθεια πριν από κάθε εκστρατεία. Στους ίδιους θεούς εκδήλωναν και την ευγνωμοσύνη τους μετά από κάθε νίκη. Όπως προκύπτει από τις πηγές, π.χ., ο Φίλιππος γιόρταζε στο Δίον τις νίκες του. Ο Μέγας Αλέξανδρος, πριν να αναχωρήσει για την ασιατική εκστρατεία του, κατέφυγε στο Δίον και προσέφερε θυσίες στο Δία. Μετά τη νίκη του στο Γρανικό ποταμό έστειλε ως αφιέρωμα ευγνωμοσύνης για τη θεά Αθηνά στο Παρθενώνα 300 ασπίδες.
Η λατρεία κοινών θεών επιβεβαιώνεται και από τις αρχαιολογικές ανασκαφές στη Μακεδονία, που έχουν φέρει στο φως έργα τέχνης, ναούς, αγάλματα και νομίσματα πανομοιότυπα με αυτά της Νότιας Ελλάδας. Τα νομίσματα που βρέθηκαν στη Μακεδονία, π.χ., έχουν εικόνες και επιγραφές των θεών του ελληνικού πάνθεου που λατρεύονταν σ’ όλη την Ελλάδα. Και αυτά τα αποδεικτικά στοιχεία διαδηλώνουν με τον πλέον εναργή τρόπο ότι οι Μακεδόνες ήταν Έλληνες και εκδήλωναν την πίστη τους με τον ίδιο τρόπο στους ίδιους θεούς και ημίθεους χωρίς καμιά διάκριση από τη Νότια Ελλάδα.
Οι Μακεδόνες χρησιμοποιούσαν επίσης για τις θρησκευτικές γιορτές τους ελληνικά ονόματα, που διέφεραν ουσιωδώς από τα ονόματα των εορτών των Ιλλυριών και Θρακών. Κοινά πολιτιστικά και λατρευτικά στοιχεία είχαν μόνο με τους Μάγνητες και τους Δωριείς, που προέρχονταν από την ίδια φυλή. Είχαν π.χ. το χορό Καρπαία των Μαγνητών και των Αιανών. Είχαν επίσης κοινές γιορτές όπως τα Εταιρίδια, την Απελλαία και τα Θαύλια από το Θεό Θαύλο των Θεσσαλών και των Αθηναίων.
Οι Μακεδόνες λάτρευαν επίσης και το Θεό Φόβο, στον οποίο προσέφεραν θυσίες την παραμονή κάθε μάχης. Στην εκστρατεία της Ασίας προσέφεραν όμως τακτικά θυσίες στους κοινούς θεούς όλης της Ελλάδας, και ποτέ σε αποκλειστικό θεό των Μακεδόνων. Και από αυτό συνάγεται, ότι δεν είχαν ξεχωριστούς θεούς92. Παραπέρα, οι Μακεδόνες ήταν και μέλη της Αμφικτιονίας των Δελφών και ορίστηκαν και ως προστάτες του ιερού αυτών93.