Παπανιάννης Φλώρινας (Ποπόζανι Popozani - Βακούφκιόϊ)

Σε 640 μ. υψ. δεσπόζει το πεδινό χωριό Παπαγιάννης του Δήμου Μελίτης, το οποίο απέχει μόλις 12 χμ. από την πόλη της Φλώρινας και 27 χμ. από το Αμύνταιο. Οι 800 κάτοικοι το χειμώνα (1.200 το καλοκαίρι) ασχολούνται με τη γεωργία (καλαμπόκι, σιτάρια, κριθάρια, σίκαλη κ.ά.), την κτηνοτροφία (βοοειδή), ενώ κάποιοι άλλοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, ιδιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι. O Τυρπένης Κώστας ασκεί ακόμα το παραδοσιακό επάγγελμα του χτενά (χτένια αργαλειού). Πριν 300 περίπου χρόνια οι κάτοικοι μετοίκησαν στη σημερινή τοποθεσία από την αντίστοιχη του Αγ. Νικοδήμου στο δασύλλιο Βακούφσκα Κουρία (πιθανόν δώρο κάποιου Αγά), που βρίσκεται στο λόφο «Στράνατα». Η πιθανή αιτία μετοίκησης ήταν n έλλειψη νερού και n δύσκολη μεταφορά του από το ποτάμι. Στο τρίγωνο Παπαγιάννη-Μαρίνα-Ιτέα το 1259 πραγματοποιήθηκε n μάχη της Πελαγονίας, μεταξύ των Βυζαντινών και των Φράγκων.
Πηγή ζωής για τους κατοίκους αποτελεί n δασωμένη τοποθεσία Άγ. Νικόδημος. Στα δυτικά του χωριού ρέει ο ποταμός Σακουλέβας, σε μήκος 5 χμ. περίπου, ο οποίος πηγάζει από τα Άλωνα, έχοντας παραπόταμο τον Γεροπόταμο. Η χλωρίδα περιλαμβάνει ιτιά ασημόφυλλη (ρακίτα), φτελιά (καραγάτσι), λεύκα ασημόφυλλη, ενώ στα νερά του φιλοξενεί μπράνες, κέφαλους (μπελοβίτσες), καρακούσκες και γριβάδια. Ξεχωριστή θέα προς τη Φλώρινα προσφέρει n λοφοσειρά δυτικά του χωριού, που αποτελείται από τρεις λόφους «Στράντολ», «Ντίβιο Ριτ» και «Κουλύμπα».
Αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία αποτελούν οι Μονές των Αγ.Κων/νου και Ελένης και του Αγιορείτη Οσίου Νικόδημου.
Η πρώτη χτίστηκε το 1962, με δωρεά του Κυριάκου Γαζέα και προσφορές των κατοίκων. Η δεύτερη δεσπόζει στην κορυφή του μεσαίου από τους τρεις λόφους που απλώνονται δυτικά του χωριού, στη θέση Βακούφτσκα-Κουοία (= εκκλησιαστικό δασύλλιο), ιδρύθηκε πρόσφατα, είναι σταυροειδής με τρούλο, και n πρόσβαση επιτυγχάνεται από χωματόδρομο, κατάφυτο με λεύκες, ιτιές, ακακίες, κορομηλιές, βελανιδιές κ.ά. H εκκλησία του Αγ. Νικολάου (1908-12), βασιλική μετά τρούλου), πολιούχου του χωριού, βρίσκεται στα δυτικά. Το μεγαλόπρεπο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου στην πλατεία του χωριού φανερώνει ντόπια αρχιτεκτονική. Πρόκειται για διώροφο νεοκλασικό κτίσμα, αρκετά ψηλό, με εξώστη και πρόσοψη, το οποίο κατά το παρελθόν λειτούργησε και ως Αστική Σχολή. Από τον νερόμυλο «Ούλιατα» που κατασκευάστηκε το 1900 στο ρέμα Γιάζο, σήμερα διακρίνονται μόνο οι τοίχοι σε υψ. 1,5 μ. και οι καμάρες. Στο χωριό υπάρχουν πηγάδια που αναβλύζουν ξινό νερό. Αξίζει ο περιηγητής να επισκεφτεί τη Λαογραφική Συλλογή του Μορφωτικού Συλλόγου με εκθέματα που ανάγονται χρονικά στα 1900-1950.

Παπαγιάννη Φλώρινας-Papagianni Florinas from makedonas82 on Vimeo.

Στον Παπαγιάννη κάθε χρόνο στις 21/5 των Αγ. Κων/νου και Ελένης, διεξάγεται πανηγύρι με εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου (αγωνίσματα, εκθέσεις, ομιλίες, φεστιβάλ παραδοσιακών χορών κ.ά.). Επίσης στις 14/7 οι κάτοικοι γιορτάζουν τη μνήμη του Αγ. Νικόδημου στην ομώνυμη δασωμένη περιοχή, 1 μόλις χλμ. Δ. στο λόφο Ντίβιο-Ριτ
στη θέση Βακάφτσκα-Κουρία, όπου ηχούν παραδοσιακοί ήχοι από την τοπική ορχήστρα. Κατά τη διάρκεια του έτους οι κάτοικοι του Παπαγιάννη αναβιώνουν έθιμα που ζωντανεύουν την παράδοση.
Στις 31/12 ανάβουν μεγάλες φωτιές δίπλα στο ποτάμι, όπου ο Μορφωτικός Σύλλογος προσφέρει κρασί και λουκάνικα και οι συμμετέχοντες χορεύουν γύρω
από τη φωτιά. Την Πρωτοχρονιά το τοπικό καρναβάλι «τα Μπαμπάρια», με προβιές, προσωπίδες και γιλέκα, τριγυρίζει στις γειτονιές, με κυρίαρχο πρόσωπο τη νύφη, n οποία με τα καμώματά της προκαλεί τους θεατές. Την Κυριακή των Βαΐων τα κορίτσια του χωριού (Λαζάρκες), παρέες-παρέες και ντυμένα με τα λαμπριάτικά τους, γυρίζουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας το Λάζαρο και κρατώντας καλάθια όπου μαζεύουν αυγά. Τέλος, στην πλατεία την εβδομάδα των Αποδήμων (21-28/7) λαμβάνουν χώρα πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αποτελούμενες από αγωνίσματα, φεστιβάλ παραδοσιακών χορών κ.ά.
Στον Παπαγιάννη εδρεύει ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Μέγας Αλέξανδρος», που φροντίζει για τη διοργάνωσα των λαϊκών χορών και την έκδοση της μηνιαίας τοπικής εφημερίδας «Η Φωνή του Κάμπου», ο Σύλλογος Γυναικών και ο αντίστοιχος Αθλητικός και Γυμναστικός «ΑΡΗΣ».