ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ. (Δεύτερο μέρος). Σπύρος Παπουτσής

 ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΡΜΕΝΟΧΩΡΙΟΥ.    ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Σπύρος Παπουτσής

 Οι μεγάλες δόξες του Αρμενοχωρίου!!!

Α. Στο πρώτο μέρος του ιστορικού του Σ.Σ. Αρμενοχωρίου παραθέσαμε πολλά ενημερωτικά στοιχεία για τον σταθμό εκείνης της εποχής, που ήταν και ο τελευταίος, αφού η σιδηροδρομική γραμμή δεν είχε φτάσει μέχρι τη Φλώρινα.

Φανταστείτε πώς ήταν η περιοχή πριν γίνει ο σταθμός...

Από το χωριό μας  μέχρι το Αμμοχώρι, το τοπίο ήταν ένας απέραντος κάμπος χωρίς κανένα κτίσμα, γιατί δεν υπήρχε ο σημερινός οικισμός του σταθμού, αφού οι πρόσφυγες δεν είχαν έρθει στην Ελλάδα.

Φυσικά δεν υπήρχε και  η σιδηροδρομική γέφυρα του Μεσονησίου, όπως την έχουμε συνηθίσει εμείς και το Μεσονήσι ήταν ένας απομονωμένος μικρός οικισμός.

Δεν υπήρχε επίσης η δική μας η γαλλική σιδερένια γέφυρα του ποταμού Σακουλέβα και η διάβαση του ποταμού γινόταν με γέφυρες κάποιας πρόχειρης μορφής, όπως αυτή που μας έχει παρουσιάσει ο φίλος μας Αντώνης Κουρλίνης. 

Ο σταθμός   Αρχενοχωρίου στο Μεσονήσι, 

 

ονομαζόταν σταθμός «Φλώρινα»

 

 

 

Η ξακουστή μας γέφυρα, από τα στοιχεία που έχω ερευνήσει έγινε το 1916 - 1918, όταν οι Γάλλοι είχαν εκστρατεύσει στη χώρα μας κατά τη διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σ' αυτό το τοπίο έγινε ο Σ.Σ. και ήταν επόμενο να ονομαστεί Σιδηροδρομικός Σταθμός Αρμενοχωρίου, διότι το χωριό μας ήταν ο πλησιέστερος κατοικημένος τόπος και το όνομά του Αρμένορο ή Άρμενορ, όσες αλλαγές κι αν έχει υποστεί, λόγω της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, διατηρεί την ίδια ρίζα.

Κι εκεί που έγιναν οι κτιριακές εγκαταστάσεις, αφού υπήρχε αίθουσα αναμονής, εστιατόριο και κουρείο, ήταν και το τέρμα των εξελίξεων! Είχε έρθει πια μέχρι εκεί και ο πολιτισμός...

Και δίπλα, το Αρμενοχώρι, όπου συνέρρεε όλος ο κόσμος του Νομού Φλώρινας - και τα χωριά εκτός από την πόλη - κυρίως οι έμποροι, αλλά και άλλος κόσμος που είχε λόγους να ταξιδέψει προς τη Θεσσαλονίκη.

Θείο δώρο για την περιοχή μας, γιατί μέχρι τότε η συγκοινωνία, η υποτυπώδης συγκοινωνία... μια και όλοι ταξίδευαν με τα ζώα και τα κάρα, δεν ξεχώριζε το Αρμενοχώρι από τα άλλα χωριά.

Η αφετηρία γι' αυτό το κείμενο ήταν η φωτογραφία του Αντώνη Δούμτση, με τον οποίο ανταλλάσσουμε απόψεις για τα ... παλιά του χωριού μας και ανατρέχουμε σε ατέλειωτα γεγονότα και ιστορίες.

Και τώρα προστέθηκε σε αυτές τις χρήσιμες αναζητήσεις και ο φίλος μου Βασίλης Κροκαρόπουλος. Ευγενής και ευπροσήγορος, με συναίσθηση της κοινωνικής σημασίας των ιστορικών γεγονότων, που, κατά ευτυχή σύμπτωση, έχει πολλούς δεσμούς με το Αρμενοχώρι.

Οι δυο νέες φωτογραφίες είναι δική του προσφορά και από καρδιάς τον ευχαριστώ. Η πρώτη έχει παρόμοιο θέμα με τη φωτογραφία του Αντώνη, δηλαδή τη μετανάστευση και η δεύτερη ένα καλλιτεχνικό διάγραμμα, δικής του έμπνευσης, όπου φαίνεται συνολικά το σύστημα λειτουργιάς της σιδηροδρομικής  γραμμής και του σταθμού εκείνη την εποχή.

Την εξαιρετική του ανάλυση, όπως φαίνεται στο σχόλιο της φωτογραφίας, τη μεταφέρω στο κείμενο, γιατί είναι διαφωτιστική και χρήσιμη.

((Βασίλειος Κροκαρόπουλος

Πίνακας ζωγραφικής προ 20ετίας, με θέμα "Πρώτη μέρα άφιξης του τρένου στο σταθμό Αρμενοχωρίου 1896". Δεν υπάρχει όνομα σταθμού διότι ο καλλιτέχνης δεν ήξερε Τούρκικη γραφή. Έχει 198 ανθρώπους όσα τα χλμ από Θεσσαλονίκη και την άρχουσα τάξη, Στρατιωτικούς, Διοικητικούς, Θρησκευτικούς ηγέτες, ξένους, λαϊκούς, τσομπάνηδες κλπ))

--Οι αναμνηστικές φωτογραφίες παρουσιάζουν το φαινόμενο της μετανάστευσης στην Αυστραλία, που τη δεκαετία του 1950 είχε προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις. Σχεδόν κάθε μέρα έφευγε κόσμος από όλα τα χωριά και πολλές φορές ολόκληρες οικογένειες...

Στην πρώτη φωτογραφία, έχουν φροντίσει τα μέλη της Ομάδας μας να μας παρουσιάσουν ονομαστικά τα πρόσωπα, με τα σχόλια.

Η δεύτερη φωτογραφία περιέχει πρόσωπα από το Αμμοχώρι, το χωριό του Βασίλη. Κοιτάζοντας  στο βάθος δεξιά, πίσω από τους ανθρώπους που στημένοι έχουν φωτογραφηθεί,  βλέπουμε πολύ κόσμο.... Είναι οι συγγενείς που με θλίψη ξεπροβοδίζουν τους δικούς τους ανθρώπους.

Κι όταν έφτανε το τρένο φώναζαν με λυγμούς, στην ντόπια γλώσσα:  Έφτασε η ... αρκούδα, δεν θα υπάρξει γυρισμός, δεν θα ξαναϊδωθούμε.

Η  πρώτη φωτογραφία παρουσιάζει περιστατικό του 1955 και η δεύτερη του 1954 ή του 1955 κι όπως φαίνεται και στις δύο αποτυπώνονται οι κτιριακές εγκαταστάσεις του σταθμού.

Είναι οι βασικές και κύριες εγκαταστάσεις για τις συνολικές ανάγκες λειτουργίας του σταθμού και δεν είναι πρόσθετα μικρά κτίσματα, δευτερεύουσας και επικουρικής σημασίας.

Έτσι αποδεικνύεται ότι είναι ανίσχυρη η άποψη του Αλέξανδρου Γρηγορίου, που διαβάσαμε στο πρώτο μέρος του ιστορικού του Σ. Σ. Αρμενοχωρίου, ότι τη δεκαετία του 1950 κτίστηκε ένα υπόστεγο, στο οποίο αναφερόταν το όνομα Αρμενοχχώριον. Και ότι πουθενά αλλού δεν υπήρχε...

Οι φωτογραφίες, αδιάψευστος ιστορικός μάρτυρας, αποδεικνύουν πως το Αρμενοχώριον ήταν μεγαλοπρεπώς γραμμένο -- στην πρώτη φωτογραφία και στα Αγγλικά -- και φυσικά στις βασικές και κύριες εγκαταστάσεις.

** Πρέπει να υπογραμμισθεί πως ασφαλώς θα υπάρχουν παρόμοιες φωτογραφίες και σε άλλα χέρια, διότι όλα τα χωριά έρχονταν στον δικό μας σταθμό, όταν τα συγγενικά τους πρόσωπα ξενιτεύονταν**.

Β. Μερικά στοιχεία για την εποχή της αρχής του τρένου, μια και αναφέραμε και το φαινόμενο της μετανάστευσης είναι χρήσιμα, διαφωτιστικά των εξελίξεων, αλλά και εντυπωσιακά, γιατί δείχνουν πως το Αρμενοχώρι έχει επιδείξει εντυπωσιακή αντοχή. 

Το 1913, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση (Νοέμβριος του 1912) το χωριό μας είχε:  830 κατοίκους, 424 άντρες και 406 γυναίκες.

Το 1920: 871 κατοίκους, 487 άντρες και 384 γυναίκες.

Το 1928: 1045 κατοίκους, 505 άντρες και 540 γυναίκες.

Έχει γίνει η ανταλλαγή πληθυσμών με την Τουρκία και γι' αυτό έχουμε μια θεαματική αύξηση του πληθυσμού.

Το 1940: 1466 κατοίκους, 716 άντρες και 750 γυναίκες.

Εδώ φαίνεται ότι ο σύνοικος ποντιακός πληθυσμός έχει εδραιωθεί και, ενδεχομένως, εξοικειώθηκε με τη νέα κατάσταση.

Το 1945: 1564, χωρίς πια αναφορά στο φύλο.

Το 1951: 1532 // 1961: 1327  --Αυτή είναι η δεκαετία της μετανάστευσης και η πτώση του πληθυσμού δεν είναι μόνο τα 200 άτομα. Ίσως είναι διπλάσια, γιατί ενώ είχαμε συνεχή άνοδο με τις γεννήσεις, τώρα τις γεννήσεις δεν μπορούμε να τις υπολογίσουμε.

Το 1971: 1007 // Το 1981: 1064 // Το 1991: 1014  // Το 2001: 1063 και το 2011: 979.

 

**Όπως δείχνουν τα στοιχεία το χωριό μας, παρά τη μεγάλη μετανάστευση και το φαινόμενο της υπογεννητικότητας, έχει ικανό αριθμό πολιτών.**

Κι ένα υπερδιπλάσιο Αρμενοχώρι έχουμε στην Αυστραλία..., καθώς και άλλους πολλούς συγχωριανούς μας και σε άλλες χώρες.

ΥΓ.Ο γενέθλιος τόπος είναι μεγάλος έρωτας για κάθε άνθρωπο!!!